2.BÖLÜM GUSÜLSAYFA ☆ 143 ☆ GUSÜL
   ☆ B ▪GUSÜL ABDESTİ ALMANIN GEREKLİ OLDUĞU HALLER: Hüseyin bin Ahmed bin İdris (r.a.), Hasan bin Nazr’dan şöyle dediğini rivâyet ediyor: İmam Rıza’ya (a.s..) şöyle sordum: “Bir grup insan seferdedir, bunlardan birisi ölüyor, diğer biriside cenabetlidir. Yanlarında sadece onlardan birisine yetecek kadar su vardır. Onlardan hangisi öncelik taşır?”
İmam (a.s.) cevabında şöyle buyurdu: “Cenabetli gusül etmeli, ölü ise (teyemmüme) bırakılmalıdır. Çünkü, bu (cenabet guslü), farzdır (Kur’an’ın açık âyetidir); diğeri (meyyit guslü) ise, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetidir.”128"
▪1 - Cünüplük hali (ister ayık olsun, ister uyanık olsun, şehvetle meninin atılmasından ve cinsel ilişkiden meydana gelir) meni gelsin veya gelmesin sünnnet edilen yere kadar vuku bulacak duhullerden erkeğin de kadının da gusletmesi vacib olur.
__________________________
▪128 Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Rıza, s.310.
SAYFA ☆ 144 ☆ G U S Ü L
☆ 2 - Kadınların hayız ve nifas. (lohusalık) kanlarının sona emlesi,
Cünüplükten, hayız ve nifas halleri bittikten sonra gusletmek farzdır.
Hanbelî mezhebine göre; bir kâfir cünüp olsun veya olmasın müslüman olduğunda gusletmesi vacib olur.
قيس بن عصم أتيت النبى صلى الله عليه وسلم أريد الاسلام فأمر نى ا غتسل بماء وسدر
Kays b. Asım (r.a.)’ dan:
“Peygamber (s.a.a.)’e müslüman olmak için geldim, bana; su ve sabunla yıkanmamı emretti."129"
Nâfile olan gusüller:
Bazı hallerde gusletmek sünnet veya müstehabdır. Bunların başlıcaları şunlardır:
☆ 1▪Cuma ve iki bayram namazları için gusletmek.
أبوبكر وعمر أن بن حصين رفعه من اغتسل يوم الجمعة كفرت عنه ذنوبه وخطاياه فإذا اخذفى المشى كتب له بكل خطوة عشرون حسنة فإذا النصرف منالصلاة اجيز بعمل ماءتى سنة
Ebü Bekr ve İmrân b. Husayn (r.a)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim Cuma günü yıkanırsa, bütün günah ve hataları örtülür. Yürümeye başladığı zaman, her adım başı yirmi sevap alır. Namazdan çıktığı zaman iki yüz yıllık amelin karşılığını ahnış gibi olur."130"
_______________________
▪129 Ahmed, V, 61, Ebü Dâvud, No. 355, Tirmizî, No. 605, Nesâî, Tahâret 126,1, 109; Süfyân esSevrı ani ’l-Eğarr b. es-Sabbâh an Halîfe b. Husayn an Kays b. Asım asl-ı senedi ile tahrîc ettiler./▪130 Taberânî, elMu ’cemu’lKebîr ve’l Evsat’ ta.
SAYFA ☆ 145 ☆ G U S Ü L
محمد بن عبيدالله بن ابى رافع عن أبيه أن جده أن النبى صلى الله عليه وسلم اغتسل للعبدين Muhammed b. Ubeydillah b. Ebî Râfl’den, o da babasından, o da dedesinden rivayetle:
“Peygamber (s.a.a.), iki bayram için boy abdesti alırdı.”
İmam Rıza (a.ş.) buyurdu ki:
“İki bayram (Fıtır ve Kurban), Cuma ve diğer günler için guslün sebebi, kulun o günlerde Rabbini ululaması, Kerim ve yüce olan Rabbini karşılaması, günahlarına mağfiret dilemesinden dolayıdır. Yine, bayram gününün onlara tanınıp Allah’ın zikri üzere o günde toplanmaları içindir. İşte o günü ululamak, onu diğer günlerden üstün tutmak, nafıle ve ibadetlerin çok olması ve bir Cuma’dan diğer Cuma’ya kadar insanın temiz olabilmesi için o günde gusletmeyi karar kılmıştır.”131"
▪2 - Hac ve umrede ihrama girerken ve Arefe günü vakfe yapmak için yıkanmak (gusletmek).
خارجة من زيد عن أبيه أن النبى صلى الله عليه وسلم تجرد لإحلاله واغتسل
Hârice b. Zeyd (r.a)’dan, o da babasından:
“Peygamber (s.a.a.), ihram için soyunup yıkanırdı.”132"
انه اغتسل لإحر أمه ولطوافه بالبيت ولوقوفه بعرفة
Rezin: “O, ihram için, Beyt’i tavâf etmek ve Arafat’ta vakfe için Yıkanmıştır"133"
▪3 - Medine-i Münevvere ile Mekke-i Mükerreme’ye girmek için yıkanmak.
___________________________
▪131 - Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Rıza, s.318./▪132 Tirmizi, No. 830; Abdullah b. e. Ziyâd an Abdillah b. Ya’lcüb el-Medenî an İbn Ebî’ zZinâd an Ebîhî an Hârice senedi ile tahric etti./▪133 Tirmizî, No. 830; Abdullah b. e. Ziyâd an Abdillah b. Ya’küb el-Medenî an İbn Ebî’z-Zinâd an Ebîhî an Hârice senedi ile tahric etti.
SAYFA ☆ 146 ☆ G U S Ü L
أسلم عن ابن عمر قال النبى صلى الله عليه وسلم ادخول مكة بفخ Eslem’in İbn Ömer’den yaptığı rivâyette: “Peygamber (s.a.a.) Mekke’ye girmek için Fah’da yıkandı.”134" 4Müzdelife ve Mina’da bulunmak için yıkanmak. ▪5 - Günahtan tevbe için yıkanmak. عءشة كان النبى صلى الله عليه وسلم يغتسل من أربعة من الجنابة ويوم الجمعة ومن الحجامة ومن غسل الميت Aişe (r.anha)’dan: “Peygamber (s.a.a.) dört şeyden dolayı yıkanırdı: Cenâbetten, Cuma için, kan aldırrnaktan (hacamat) ve ölü yıkamaktan.”135" أبو هريرة رفعه من غسل الميت فليغتسل Ebü Hureyre’den: Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim cenaze yıkarsa yıkansın!”136" SAYFA ☆ 147 ☆ G U S Ü L
وللترمذى من غسله الغسل ومن حمله الوضوء Tirmizî’nin rivâyeti: "( Cenaze) yıkamasından gusül, taşımasından ise abdest gerekir.”137"
(Ca’ferî mezhebinde; Ölen insanın soğumuş ve gusledilmemiş bedenine dokunan yani kendi bedeninin bir yerini, ölen insanın bedenine, ister uykudayken ister uyanıkken, bilerek veya bilmeyerek hatta tırnak ve kemiğini ölünün tırnak ve kemiğine değdiren şahıs, ölüye dokunma guslü almalıdır)."133"
▪8 - Yolculuktan dönenin ve yeni elbise giyecek kimsenin yıkanması.
▪9 - Berat ve Kadir gecelerine kavuşmaktan dolayı yıkanmak.
▪10- İnsanların toplanacağı bir yerde bulunmak için yıkanmak.
▪11 - İstihaze (illet kanından) kurtulan kadının yıkanması. ▪12 - Cünüplüğünün hemen arkasından hayız (âdet) görmeye başlayan bir kadın, isterse, cünüplüğü için yıkanır, isterse âdetin sona ermesine bırakır.
▪13 - Her cinsel ilişki. için yıkanmak. Zevcesi ile cinsel ilişkide bulunan kimse, henüz yıkanmadan tekrar ilişkide bulunabilir. Fakat bu arada yıkanması veya abdest alması mendubdur.
▪14 - Henüz namaz vakti gelmeden yıkanmak. Çünkü namaz vaktine kadar cünüp bir kimsenin yıkanmayı geciktirmesi günah sayılmaz fakat daha önce yıkanmanın fazileti vardır.
________________________
▪137 Abdürrezzâk No. 6110; Ahmed, II, 280; Ebü Dâvud, No. 31627 ve Beyhakî, I, 301; Süheyl b. e. Sâlih an Ebîhî an İshâk mevlâ Zâide an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile; Tirmizî, No. 993; İbn Mâce, No. 1463; Abdülazîz b. el-Muhtâr an Süheyl b. e. Sâlih an Ebîhî an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahrîc ettiler./▪138 Ayetullah Uzma Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Tevzihu’l-Mesail Risalesi, s.118.
SAYFA ☆ 149 ☆ G U S Ü L
☆ C ▪ CÜNÜP VEYA HAYIZ OLAN KİMSENİN YAPMASI HARAM OLAN ŞEYLER: ▪1 - Namaz kılmak. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَةَ وَأَنتُمْ سُكَارَى حَتَّى( ٤٣ “Ey iman edenler! Siz sarhoş iken ne söylediğinizi bilinceye kadar cünüp iken de gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın.”139" ▪2 - Tilavet secdesi yapmak. Cünüp veya hayız olan kimse olan kimse bir âyet de olsa Kur’an okuyamaz. SAYFA ☆ 150 ☆ G U S Ü L
على أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان يخرج من الخلاء فيقرءنا القرآن ويأكل معنا اللحم ولم يكن يحجبه عن القرآن شيء ليس الجنابة Ali (r. a)’dan:
“Allah Resülü (s.a.a.), helâdan çıkar, bize Kur’ân okur ve bizimle et yerdi. Cünüplüğün dışında, hiçbir şey O’nu Kur’ân’dan alıkoymazdı.”140"
ابن عمر قال لا نقرأ الحاءض ولالجنب شينا من القرآن
İbn Ömer (ra)’dan:
“Ne hayız olan kadın ve ne de cünüp olan kimse Kur’ân okuyamaz'141'
(İmam Malik ve Ahmed b. Hanbel’e göre hayızlı ve lohusa olan kadınlar, el sürmeden ezbere veya yüzünden Kur’an-1 Kerim’i okuyabilirler.'142'
- Hanbelî mezhebinde cünüp olan kişinin özürsüz olarak, kısa bir âyet veya uzun bir âyetten kısa bir âyet kadarını okuması mubahtır. Ancak bundan fazlasını okumak haramdır.
- Ca’ferî mezhebinde ise; dört surede bulunan secde âyetini okumak haramdır. Bu sureler, 32. süre olan Secde, 41. süre Fussilet, 53. süre Necm ve 96. süre olan Alak’tır. Müstehab ihtiyata göre bu dört surenin bir harfi bile okunmamalıdır.Farz secdesi olmayan surelerden yedi âyetten fazlasını okumak ise mekruhtur . '143'
_______________________
▪140 Ahmed,1, 83, 84, 107, 124, 134; Ebü Dâvud, No. 229; Tirmizî, No. 146; Nesâî, Tahâret 171,1, 144; İbn Mâce, NO. 594; Ebü Ya’lâ NO. 287, 348, 406-8, 524, 579, 623; İbnu’l-Cârüd S. 52; İbn Huzeyme, No. 208; Tahâvî I, 87; İbn Hibbân Mevârid No. 192-3; Dârekutnî I, 119; el-Hâkim,1, 152, 107; Beyhakî, 1, 88./▪141 Tirmizî, No. 131; İbn Mâce, No. 596; Beyhakî, 1, 89; İsmail b. Ayyâş an Müsâ b. Ukbe an Nâfı’ an İbn Ömer asl-ı senedi ile tahric ettiler./▪142 Fethu’l-Babi’l-İnaye, c.1, 8.217. /▪143 Ayetullah Uzma Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Tevzihu’l-Mesail Risalesi, s.85.
SAYFA ☆ 151 ☆ G U S Ü L
- Fakat dua ve zikir Allah’a sığınma, Allah’ı övme kasdıyla, örneğin; Fatiha, Ayet el-Kürsi ve İhlas, Felak ve Nas sürelerinin, dua âyetlerinin okunması caizdir. Bir işe başlamak kastıyla Besmele okunur.
- Öğretmek ve tartışma esnasında delil getirmek kastıyla da Kur’an-ı Kerim okumak caizdir.
- Cünüp ile hayız ve nifas halinde bulunanların Kur’an-ı Kerim’e bakmaları mekruh değildir. Bu, el ile tutmak hükmünde değildir.
▪4 - Kur’an ’a el sürmek.
Cünüp olan bir kimse Kur’an-ı Kerim’e el süremez. Fakat ayrı bir kap veya kılıf ile tutabilir. (Şafiî mezhebine göre ayrı bir kap veya kılıf ile de olsa tutamaz).
Cenab-ı Hakk Kur’an-ı Kerimde:
لا يمسه إلا المطهرون "Ona ancak temizlenenler dokunabilir"144"buyuruldu.
ابن عمر رفعه لا يمس القرآن إلا طاهر
İbn-i Ömer (r.a.) dan.
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kur’ân’a ancak temiz olan kişi dokunabilir.”145"
Ancak yangından suya düşmekten, pislik bulaşmasından veya bir kâfirin eline düşmesinden kurtarmak söz konusu olduğunda özel haldeki kadınların veya cünüp kişilerin Kur’an-ı Kerim’i ellerine almaları vacib olur. Açıklama kısmı Kur’an âyetlerinden daha fazla olan tefsir kitaplarını da ellerine almaları caizdir.
(İmam Malik, hayız halindeki öğretici ve öğrencilerin Kur’an-ı
______________________
▪144 Vakıa: 56/79./▪145 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr ve el-Mu’cemu’s-Sağîr’de. Heysemî’ye göre ricâli güvenilir kimselerdir Mecma’1, 276. |
