10.BÖLÜM NAFİLE NAMAZLAR   ■ A-SÜNNET ■ 2-REVÂTİB NAMAZLAR (FARZLA BİRLİKTE KILINAN SÜNNET NAMAZLAR)
Sünnet-i Müekkede (müekked, kuvvetli sünnet)
Gayr-ı' Müekkede Sünnet
Sabah Namazının iki Rekat Sünneti
Öğle Namazının Sünnetleri
İkindi Namazının Sünneti
Akşam Namazının Sünneti
Yatsı Namazının Sünnetleri
☆ 3 - REGAİB NAMAZLARI
İşrak Namazı
Duhâ Kuşluk Namazı
Evvabin Namazı
Ğufeyle Namazı
Gece Teheccüd Namazı*
Tesbih Namazı
İstihare Namazı
Hâcet Namazı
Tahiyyetü ’l-Mescid Namazı
Abdest Aldıktan Sonra İki Rekât Namaz Kılmak
Sefer, Menzil ve
Kudüm Namazı
İmam Hadi ’nin (a.s. ) Zorluklar Esnasında Kıldığı Namaz ve Yaptığı Duâ
Receb Ayı Namazı
Regâib Gecesi Namazı
Mi’rac Gecesi ve 27. Günü Kılınan Namaz
Berat Gecesi Namazı
Kadir Gecesi Namazı
Şevval Ayında Kılınacak Kurtuluş Namazı
Zilhicce Namazı
Arefe Günü Namazı
Aşura Günü Namazı
SAYFA ☆ 717 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Kabir Azabı Namazı Kötü Rüya Görüldüğünde Kılınan Namaz
Kuranı ezberde tutmak için Kılınan Namaz
Tevbe Namazı
Katl Namazı
(İdamdan önce namaz kılma)
Zifaf Namazı
Hasımları Helal Ettirme Namazı
Kifaye (yardım) Namazı
Vahşet Namazı
Güneş Tutulması (Küsüf) Namazı
Ayat Namazı
Hüsüf (Ay Tutulması) Namazı İstiskâ (Yağmur Duası Namazı)
Peygamber Efendimizi Rüyada Görmek İsteyenin Kılacağı Namaz
Pazar Günü Namazı
Pazartesi Günü Namazı
Salı Günü Namazı
Çarşamba Günü Namazı
Perşembe Günü Namazı
Cuma Günü Namazı
Cumartesi Günü Namazı
Pazar Gecesi Namazı
Pazartesi Gecesi Namazı
Salı Gecesi Namazı
Çarşamba Gecesi Namazı
Perşembe Gecesi Namazı
Cuma Gecesi Namazı
Cumartesi Gecesi Namazı
SAYFA ☆ 719 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Beş vakitte kılınan namazların sünnetlerinden başka birtakım nafile namazlar daha vardır ki, bunlara tatavvu (nafile) namazı denir. Mükellefm faız namazlardan fazla olarak ve kesin bir emre dayanmaksızm kılması istenen namazlara nafile namaz denir.
Bunlar müstehab ve mendub namazlardır. Bunlar, Cenab-ı
Hakk’a manevî yönden yakınlığa sebep olurlar. Her birinin kendine has birtakım fazilet ve sevapları vardır.
عن ابی ههريرة رضالله عَنْهُ قَلَ قَلَ رَسُو لُ اللهِ صَلِّی اللّٰه و سََلّمَ اِِنَّ ا الَلّٰهَ تَعَالٰی قاَلَ مَنْ عادَی لِی وَلِيًّا فَقَدْ اٰذَنْتُهُ بِالْحَرْبِ وَمَا تقرب الى عبدى بشىء احب الى مما افتر ضت عليه وما يزال عبدى يتقرب الىبااناوفل حتى احبه فاذا احببته كنت سمعه الذى يسمع به و بصره الذى يبصر به و يده التى يبطش بهاورجاله التى يمشى بهاوان سالنى اعطيته والن استعاذنى لا عيذنه SAYFA ☆ 720 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Ebü Hureyre rivâyet etmiştir:
“Allah buyurdu: Kim Benim dostlarımdan birisine düşmanlık ederse, ona karşı savaş ilân ederim. Hiçbir kulum, kendisine farz kıldığım ibâdetlerden Bence daha sevimli başka bir şeyle Bana yakın olmamıştır. Kulum, nâfıle ibâdetlerle devamlı olarak Bana yakınlaşırsa, sonunda Ben de onu severim, o zaman kulumun işitir kulağı, görür gözü, tutar eli ve yürür ayağı olurum. Kulum Benden bir şey isterse veririm, Bana sığınırsa şüphesiz korurum.” "1015"
Nafile namaz, fuzuli namaz mânâsında değildir. Namaz öyle bir alışverişdir ki, Allah’ın, kuluna emrettiğini kulu yaptıktan sonra, artık o kulun kalbi fethediliyor. Özellikle de peygamberlerin. . .
Bu sefer peygamberler o farizanın dışında, farz olmasına rağmen, o güzelliğin devamı, o aşkın, o seyrin, o sülukun devamı için, fazlalık olarak ibadet yapıyor. Buna da sünnet diyoruz. Peygamberlerin sünneti o zaman farzın uzantısı oluyor.
Namazda “şu sünnet, şu son sünnet” dememeli hepsi Allah’a eda edilmeli.. Cenab-ı Hakk hiçbir şeyinıize muhtaç değil. Namaz bir sevdadır, bir başlar devam eder gider. Bu hal yaşandıktan sonra, iki rekat imiş, üç rekât imiş hesabı yapılmaz. Bir hadis-i şeriftde şöyle buyuruldu:
صلاةالرجل جل نور فى قلبه فمن شاء منكم فليتنور... “Namaz, kişinin kalbinde bir nurdur; artık sizden içini aydınlatmak dileyen, kalbindeki nurunu artırmaya çalışsın.”1016 Rabbiyle yakınlaşan, O’nunla muhabbet halini yaşayan kula artık beş vakit namaz yetmez olur. Daha çok Rabbi ile olmak ister. Bu hali de en çok yaşayan peygamberler ve onların'vârisleri Allah dostları, âlimler, Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’in pak Ehl-i Beyt’i ve O’nun soyundan gelen imamlardır. “
____________________
▪1015 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Buhari’den./▪1016 Ömer Nasuhi Bilmen, İslam İlmihali.
SAYFA ☆ 721 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Birçok hadis-i şerifte onların nafile namazları bir zevk halinde bıkmadan usanmadan nasıl uyguladıkları anlatılır.
وعن عاءشة رضىالله عنها قلت كن النبى صلى الله عليه وسلم يقوم من الليل حتى تتفطر قدماه فقلت له لم تصنع هذا يا رسول ألله وقد غفر لك ماتقدم من ذنبك وما تاخر قل افلا اكون عبدا شكورا Hz. Aişe (r.a.) şöyle demiştir:
“Allah’ın Resülü, geceleyin ayakları şişinceye kadar ibâdet ederdi. Kendisine, “Ey Allah’ın Resülü! Geçmişte ve gelecekteki günahların bağışlanmış olduğu halde niçin bu kadar ibâdet ediyorsun?’ diye sordum. “Allah’ıma şükreden bir kul olmayayım mı’ diye cevap verdi.” "1017”
O’nun soyundan gelen evlatları Masum İmamlar da O’nun sünnetini devam ettirmişlerdir.
İmam Zeynelâbidin’e şöyle sordular: “Baban İmam Hüseyin (a.s.)’ın evladı neden azdır?”
İmam cevaplarında şöyle buyurdular: “Ben nasıl doğduğuma şaşıyorum. Çünkü babam Imam Hüseyin (a.s.), her bir gece ve gündüzde bin rekât namaz kılardı.” "1018 "
“İmam Hasan Askerî (a. s ) ibadet mihrabında oturarak secdeye kapanıyor, ben ıse uyuyordum. Kalktığımda onu yine secde halinde görüyordum. ” "1019 "
İmam Muhammed Bâkır (a.s.) buyurmuştur ki: “İmam Zeynelabidin (a.s.), gece gündüz bin rekât namaz kılıyordu. Nitekim Emirü’l-Mü’minîn Hz.Ali (a.s.) da böyle yapıyordu.”1020“
______________________
▪1017 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Buhari ve Müslim’den.
▪1018 Tuhefu’l-Ukul, s.483; Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Hüseyin, 5.63.
▪1019 Delailu’l-İmame, s. 128; Prof.Dr. Haydar Baş, İmam Hasan el-Askerî ve İmam Mehdi, s. 110.
▪1020 Biharu’l-Envar, c.46, s.46; Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Zeynelâbidin es-Seccad, s.109.
SAYFA ☆ 722 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR “İmam Zeynelâbidin (a.s.), gecenin müstehab (nafile) namazlarından biri fevt olduğunda, gündüz onu kaza ederdi. Günün müstehab namazlarından biri fevt olduğunda, o günün yarını veya gelecek Cuma günü veyahut sonraki ay onu kaza ederdi. Eğer fevt olmuş müstehab namazlar çoğalmışsa, yılın bütün müstehab namazlarının kâmil olması için Şaban ayında kaza ederdi.”"1021"
Ebu Muhammed (İmam Hasan Askerî), kendi zamanının en çok ibadet edeni idi. O, geceleri namaz kılmak, Kur’an okumak ve Allah’a secde etmekle sabahlardı. "1022"
Muhammed eş-Şakiri diyor ki:
İmam Muhammed Bâkır (a.s.) babasının namaz kılışı ile ilgili olarak şöyle buyurmuştur: “İmam Zeynelâbidin (a.s.), gece gündüz bin rekât namaz kılardı. Namaza durduğunda rengi değişirdi. Namazda duruşu büyük bir padişahın önünde duran zelil bir kulun duruşu gibiydi.
Azaları Allah korkusundan titiryordu; namaz kıldığında namazla vedalaşan ve artık ondan sonra hiçbir zaman namaz kılmayacak olan bir kimse gibi namaz kılardı.
Bir gün namaz kıldığında ridası bir omuzundan düştü, namazı bitirene kadar onu düzeltmedi. Ashabından birisi bunun sebebini sorduğunda şöyle buyurdu: 6Yazıklar olsun sana Kimin karşısında durduğumu bilmiyor musun? Kulun namazı, kalbiyle Allah’a yöneldiği miktarca kabul olur ancak.’
Derken o adam, “Biz helak olduk’ dedi.
İmam (a.s.), “Hayır, öyle değildir. Allah Azze ve Celle, nafile namazlarınızla onu tamamlıyor’ buyurdu.
Allah’a and olsun ki, İmam Seccad (a.s.) çok namaz kıldığından dolayı her yıl yedi kez alnındaki nasırları dökülüyordu.” 1023
__________________
▪1021 Vesailu’ş-Şia, 03, 5.201; Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Zeynelâbidin es-Seccad, s.111.
▪1022 Hayatu’l-İmam Askerî, 8.34; Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Hasan el-Askerî ve İmam Mehdi, s. 109. 1023 Hisal, c.2,3.517; Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Zeynelâbidin es-Seccad, s. 110.
SAYFA ☆ 723 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Resülullah(s.a.v.) buyuruyor ki:
فاذا انتقص من فرضه شىء قل الرب سبحانه و وتعالى انظروا هل لعبدى من تطوع فيكمل به ما انتقض من الفريضة
“Kulun farzından bir eksiklik olursa, Cenab-ı Allah buyurur:
“Bakınız, Benim kulum için bir nafile yok mudur?’ Bunun üzerine onunla farzın eksikliği tamamlanır.”
Son ikin hadis-i şeriften de anlaşılacağı üzere natileler farzların tamamlayıcılarıdır.
Bilerek ve kasden farz ibadetler terk edilemez. Terki haramdır. Bunu yapan günahkâr olur.
Fazla ibadet edeceğim, Allah’a yakınlaşacağım diye nafile ibadetler abartılmamalı herkes gücünün ölçüsünde Allah’a ibadet etmelidir.
Hz. Ali (a.s.) buyurdu ki: “Nafıleler farzlara zarar verirse, onlarla Allah’a yakınlaşılmaz. Nafıleler farzlara zarar verdiğinde onları terk edin. "1024“
Hz. Aişe (ta.) rivâyet etmiştir:
وعن عءشة رضى الله عنها ان رسول الله عليه وسلم قل اذا نعس احدكم وهو يصلى فاليرقد حتى يذهب عنه النوم فان احدكم اذا صلى و هو ناعس لا يدرى لعله يذهب يستغفر فيسب نفسه
Peygamberimiz buyuruyor ki: “Sizden biriniz namaz kılarken uyuklarsa, uykusu gidinceye kadar yatıp uyusun; çünkü uyuklaya. rak namaz kılarsa, istiğfar edeceğim derken kendisine sövebilir.”"1025”
____________________
▪1024 Amidi, Gureru’l-Hikem, 8.345.
▪1025 Müslim, müsâfırin No. 222, s. 542; İbn Kuzeyine, No. 907; Ebü Usâme an Hişâm b. Urve an Ebîhî an Aişe asl-ı senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 724 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Aynı şekilde gece fazla ibadet edeceğim diye uykusuz kalarak sabah namazını da kaçırmamalıdır.
Şüphesiz her inananın Peygamber Efendimiz (s.a.a.) ve O’nun soyundan gelen İmamlar gibi ibadet etmesi mümkün değildir. Biz kulların hem bu dünyaya yönelik bir tarafı, hem de ahirete yönelik bir tarafı vardır. Cenab-ı Hakk, insanoğlunu bu özellikle yaratmıştır. Kul ibadet ederken sadece ahirete yönelik yaşamamak; dünyasım da unutmamalı, ibadetlerde aşırıya kaçmamalıdır. İbadet edeceğim derken dünyasına da zarar vermemelidir. ibadetlerde ölçülü olunmalıdır.
و عن انس رضي الله عنه قل جاء ثلاثة رهط الى بيوت ازواج النبى صلى الله عليه وسلم يسالون عن عبادة النبى صلى الله عليه وسلم فلما اخبروا كانهم تقالو ها فقالو اين نحن من النبى صلى الله عليه وسلم وقد غفرله ما تقدم من ذنبه
وما تاخر قل احدهم اما انافاصلى الليل ابدا و قل الاخر وانا اصم الدهر ابدا ولا افطر وقل الا اخروانا اعتزل النساءفلا اتزوج ابدا فح اء رسول الله صلى الله عليه وسلم اليوم فقل انتم الذين قلتم كذا و كذا اما والله انى لاخشاكم لله واتقاكم له لكنى اصم وافطر واصلى وارقدواتزوج انساءفمن رغب عن سنتى فليس منى
Enes (r.a.) şöyle demiştir:
Allah’ın Resülü’nün evine üç kişi geldi ve zevcelerinden Resüli Ekrem’in ibâdetini sordular. Onlara Allah’ın Resülü’nün ibâdeti bildirilince, onu kendileri için az buldular ve şöyle dediler: “Resüli
Ekrem’in yanında biz bir şey değiliz.”
Onlardan bin'si, “Ben yaşadığım sürece bütün gece namaz kılacağım” dedi.
SAYFA ☆ 725 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR İkincisi, “Ben, yaşadığım sürece iftar etmeyip oruç tutacağım” dedi.
Üçüncüsü de, ““Kadınlara yaklaşmayacağını ve hiçbir zaman evlenmeyeceğim” dedi.
Az sonra Allah’ın Resülü onların yanına geldi ve “Şöyle şöyle söyleyenler sizler misiniz? (Söylediklerinize) dikkat ediniz! Allah’a yemin ederim ki, içinizde Allah’tan en çok korkanınız ve O’na karşı gelmekten en çok çekineniz Benim. Buna rağmen Ben bâzan oruç tutuyorum, bazân tutmuyorum. Namaz kılıyorum, uyuyorum, kadınlarla da evleniyorum. Kim Benim sünnetimden ayrılırsa, o kimse Benden değildir” buyurdu. 1026
وعن ابى خحيفه وهب بن عبدالله رضىالله عنه قل اخى النبى صلى الله عليه وسلم بين سلمان وابى الدر داء فزار سلمان وابى الدرداء فزار سلمان اباالدردء فراى ام الدردء متبذلة فقل ما شانك قلت اخوك ابو الدردء ليس له كل فانى صاءم قل ما انا باكل حتى تاكل فاكل فلما كان الليل ذهب ابو الدردء يقوم فقل له نم فنام سدثم ذهب يقوم فقال له نم فلما كان اخر الليل قل سلمان قم الان فقاما فصلياجميعا فقال له سلمان ان لربك عليك حقا وان لنفسك عليك حقا ولاهلك عليك حقا فاعط كل ذى حق حقه فاتى النبى صلى الله عليه وسلم فذكر ذلك له فقل النبى صلى الله عليه وسلم صدق سلمان
Ebü Cuhayfe Vehb b. Abdillah (r.a.) şöyle demiştir:
_________________
▪1026 Muhammed bin Ca’fer an Humeyd an Enes tarikiyle Buhârî, nikâh 1, VI, 116; Hammâd bin Seleme an Sâbit an Enes tarikiyle Müslim, nikâh No. 5, s. 1020; Nesâî, Nikâh 5/6, VI, 60 tahrîc ettiler.
SAYFA ☆ 726 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Allah’ın Resülü, Selman ile Ebud-Derdâ’yı kardeş yapmıştı. Bir gün Selman Ebü’d-Derdâ’yı ziyarete gitti. Derdâ’nın annesini eski elbise içersinde gördü ve “Bu halin nedir?” diye sordu.
Ümmü’ d-Derdâ, “Kardeşin Ebü’d-Derdâ’nın dünya ile bir ilgisi yoktur” diye cevap verdi.
Sonra, Ebü’d-Derdâ gelip Selman için yemek hazırladı ve “Siz buyurun, ben oruçluyum” dedi.
Selman, “Siz yemezseniz ben de yemem” deyince, Ebü’d-Derdâ da yedi.
Gece olunca Ebü’d-Derdâ ibbâdet etmeye kalktı. Selman, “Uyu” dedi. Ebü’d-Derdâ da uyudu ve biraz geçtikten sonra yine kalkmak istedi. Ancak Selmân ona, yine, “ yu” dedi. Gecenin sonu yaklaşınca Selman, Ebü’d-Derdâ’ya, “Haydi şimdi kalk” dedi ve her ikisi de kalkıp beraber namaz kıldılar.
Sonra Selman Ebü’d-Derdâ’ya şunları söyledi: “Rabbinin senin üzerinde hakkı vardır; nefsinin hakkı vardır; âilenin hakkı vardır. Öyleyse her hak sahibine hakkım ver.”
Daha sonra Ebü’d-Derdâ, Allah’ın Resulü’ne gelip bu olayı arılattı. Allah’ınResülü ,“Selman’ınsöyledikleri doğrudur’ ’buyurdu "1027
و عن انس رضي الله عنه قال دخل النبى صلى الله عليه وسلم المسجد فاذا حبل ممدود بين السار يتين فقل ماهذاالحبل قالوا هذا حبل لزينب فاذا فترت تعلقت به فقل النبي صلى الله عليه وسلم حلوه ليصلى احدكم نشاطه فاذا فتر فليرقد
Enes (ra) şöyle demiştir:
Allah’ın Resülü Mescid’e girdi ve iki direk arasında çekilmiş bir ip gördü. “Bu ip Zeyneb’indir, yorulduğu zaman ona tutunur” diye cevap verdiler.
_____________________
▪1027 Buhârî, Teheccüd 15, II, 47; savm 51, II, 243; edeb 86, VII, 104; Tirmizî, No. 2423; Avn bin Ebî Cuheyfe an Ebîhî.Senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 727 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Bunu işitince Allah’ın Resülü şöyle buyurdu:
“Onu sökünüz. Sizden biriniz neşâtı devam ettiği kadar namaz kılsın, yorgunluk gelince yatıp uyusun. "1028" وعنها بعث رسول الله صلى الله عليه وسلم الى عثمان بن مظون ارغبة عن سنتى فقل لا والله يا رسول ألله ولكن سنتك اطلب قل فانى انام واصلى واصوم وافطر وامكح النسء فاتق الله يا عثمان فان لاهلك عليك حقا وان لضيفك عليك حقا وان لنفسك عليك حقا فصم وافطر وصلى ونم
Aişe (r.anha)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) Osman b. Maz’ün’a, “Benim sünnetimden yüz mü çeviriyorsun?” diye haber gönderdi.
O da şu cevabı verdi: “Vallahi hayır ey Allah Resülü! Senin sünnetini arıyorum.”
Bunun üzerine şöyle buyurdu: “Ben hem uyur, hem namaz kılarım (nafile namazı), hem oruç tutarım hem tutmam (nafile orucu), hanımlar(ım)la da yatarım. Ey Osman, Allah’tan kork! Çünkü âilenin senin üzerinde hakkı vardır; misafirinin de senin üzerinde hakkı vardır. (N âfıle) orucu tut ve ara sıra tutma; hem uyu, hem (nafıle)namaz kıl)!”1029
عاءشة كن لرسل الله صلى الله عليه وسلم حصير بحجره بالليل فيصلى فيه و يبسطه بااناهر فيجلس عليه فجعل الناس يسوبون اليهيصلون بصلاته حتى كثرو ا فاقبل عليهم فقال ايها
____________________
▪1028 Bu hadisi Buhârî, Teheccüd 18,11, 48; Müslim, Salâta’l-musâfırîn No. 219, s. 542; Nesâî, III, 218; İbn Mâce, No. 1371; Abdülvâris bin Saîd an Abdilazîz bin Suheyb an Enes. Senedi ile tahric ettiler./▪1029 Ahmed, VI, 268; Ebü Dâvud, No. 1369; Bezzâr, Keşf No. 1457; Muh. b. İshâk an Hişâm b. Urve an Ebîhî an Aişe senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 728 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR النس خذوا من الا عمال ما تطقون غان الله لا يمل حتى تملوا وان احب الا عمل الى الله مادام وان قل
Âişe (r.anha)’dan:
Allah Reuülü (s.a.a.)’in gece üzerinde namaz kıldığı, gündüzleri serip üzerinde oturduğu bir basın vardı. Zamanla pek çok insan O'nun kıldığı gibi namaz kılmaya başladı. (Bunu görünce) onlara dönüp şöyle buyurdu: “Ey insanlar! Amellerden gücünüz yettiği kadarını alın! Siz bıkıp usanmadıkça Allah da bıkmaz. Ameller içinde Allah'ın en çok sevdiği amel az olsa da devamlı yapılanıdır.” "’1030”
ابن عباس اخبر النبى صلى الله عليه وسلم أن مو لاة له تقوم الليل وتصوم النهار فقل لكل عامل شرة ولكل شرةفمن صارت فترته الى سنتى فقد اهتدى ومن اخطا فقد ضل
İbn Abbâs (ra)’dan:
Peygamber (s.a.a.)’e azatlı eariyesinin geceleri namazla ve gündüzleri oruçla geçirdiğini haber verdiler.
Şöyle buyurdu: “Her ibadet edenin bir coşkulu dönemi, her coşkunun da bir gevşeme dönemi vardır. Kimin şevki ve coşkusu Benim sünnetime uyarsa doğru yolu bulmuş olur, kim de (ifrata ve tefrite gitmek süretiyle) yanılırsa dalâlete düşmüş olur.” "1031”
______________________
▪1030 Ahmed, IV, 40; Buhârî, Ezân 81, I, 178; Libâs 43, VII, 50; Müslim, Salâtu’l-musâürîn No. 215, s. 540 Ebü Dâvud, No. 1368; Nesâî, II, 68; İbn Mâce, No. 942; Saîd el-Makburî an Ebî Seleme an Aişe. Senedi ile tahric ettiler.
▪1031 Rezin.
SAYFA ☆ 729 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ☆ A - SÜNNET
Sünnet, farzın Peygamber Efendimiz (sav.) tarafından uygulanış biçimidir
Cenab-ı Vacibü’l-Vücud Hazretleri, Kur"an ’ında bir dinden bahsediyor, bir dini anlatıyor. Bu anlatılan dinin hayata geçirilmesi lazım. Peygamberin şahsında hayata geçirilip,insanlara gösterilen o dinin müşekkel, yani somut haline, insanlara gösterilen örnek haline sünnet denir. Yani sünnet Kur’an’ın kendisidir. Kur’an mücerrettir. Cenab-ı Vacibü’l-Vücud Hazretleri," ay et-i kerimeleri mücerret olarak beyan ediyor. Müşahhas hale Sevgili Peygamberimiz getiriyor.
Dinin, Allah’ın konrolü ve murakebesinde müşekkel hale gelmesi, insan hayatına yerleşmesi maksadını güttüğünden dolayı, Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’ ın mübarek sakalını taramasından aynaya bakmasına, insanlarla musafaha yapmasından uyumasına kadar her şeyi ibadettir. Bunlar en ehveninden en büyüğüne kadar da, bizim ıçin mukaddes ve muazzezdir. Bir İnsanın bu sünnetlerin hiçbirini diğerinden ayırt etme hakkı yoktur.
SAYFA ☆ 730 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Cenab-ı Hakk, Peygamber Efendimizi (s.a.a.) en güzel bir örnek olarak seçmiş, beşeriyete hediye olarak vermiştir. Kur’an-ı Kerim’de O’nun bu yüce şahsiyeti için, “Usvetün Hasene/Güzel Örnek” denilmektedir.
لقد كن لكم فى رسل الله اسوة حسنة لمن كان يرجوا الله واليوم الاخر وذكر الله كثيرا (٢١)
“And olsun ki, Resülullah, sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok zikredenler için güzel bir örnektir ” "1032"
O’na bir tacir olarak baktığımız zaman mükemmel bir tacir, bir arkadaş olarak baktığımız zaman en mükemmel bir arkadaş, en mükemmel bir dost, aile reisi olarak baktığımız zaman en mükemmel bir aile reisi olarak görüyoruz. O’nu nereye koyuyorsanız en ön safa kendiliğinden geçiyor.
İşte O’nu Öne geçiren o sıfat, o özellik o cevher, O’nun ahlâk-ı hamidesi, kemalindeki üstünlüğüdür. İnsan-ı kâmil olmasıdır.
Allah, Muhammed’ini (s.a.a.) çok özel şartlarda, çok özel olarak halk etti. Bu, ikramın doruk noktasıdır. Değil insanlığı, bütün peygamberleri de bir araya toplasak onların varlığı Resülullah’ın varlığına denk olamaz. Kainatın formülü, Allah’ın formülü, sünnetullah budur. O’nda bu özellikten dolayı güzel bir ahlâk, bu güzel ahlâkın getirdiği, Cenab-ı Hakk’ın O’na yüklediği bir risalet vazifesi, nübüvvet var.
Allah Resülü’nün her yerde mükemmel olmasımn sebebi O’nda olan nübüvvet nurundandır. O’nun alelade bir beşerî unsurlar ile izah, tavzih ve ifade edilmesi zordur. O’nun mükemmeliyetlerinin temelinde yatan espri, nübüvvet ile yükümlü olmasıdır. O’nun nübüvvet ile olan ilgi alakası gözardı edilirse, adeta boş bir maket inceleniyor mânâsı çıkar. O’nu Allah’a direkt olarak bağlayan hat nübüvvettir. Peygamber Efendimiz (s.a.a.);
___________________
▪1032 Ahzab: 33/21.
SAYFA ☆ 731 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ادبنى ربى فاخسن تأبنى
“Beni Rabb’im terbiye etti. En güzel terbiye ile terbiye etti” 'O' buyuruyor. Öyle bir hat ki, Peygamber Allah’tan hiç ayrılmıyor. Rabıtası direkt Allah’a. Allah’ın elinde, yed-i kudretinde. O’nun elinin dışında değil. İnsanlar içinde davranış biçimleri, aile etrafı içerisinde münasebeti, insanlarla hukuku tam bir örnek. Cenab-ı Hakk, O’nu öyle bir programlamış ki, O’nun mutlak kaderi mükemmel bir insan olmak.
Bazılarının iddia ettiği gibi, “şurada burada çalıştı da bunlar oldu. Akıllı maharetli biriydi de doğru oldu” değil. Bu çok yanlış, bâtıl bir iddiadır. O’nda o kabiliyet ve iktidar, sırf o risaletin/nübüvvetin nuru münasebetiyledir. Bütün dünya bir araya gelse, o vadide, o kulvarda aynı metotla aynı gayeye varmak için çalışsa, Hz. Muhammed Efendimizin (sav.) tırnağı olması mümkün değildir. Bastığı toprak olması mümkün değildir. Bütün bunlar bir formülün neticesi değildir. Tamamen nasib-i İlahi, Allah’ın lutfu keremidir.
Ayette:
وما ارسلناك إلا رحمة للعالمين(١٠٧)
enbiya 21/107
Biz, Seni âlemlere ancak rahmet olarak gönderdik” 1034 buyuruluyor. O âleme rahmet olarak gönderilmiş, yani o, bir vazifeyle gönderilmiştir. O matlub, bütün insanlık da tâlibdir.
O Allah’ın matlubu, Allah’ın sevdiği, seçtiğidir.
Allah’ın Sevgilisi’nin sünneti canlı Kur’an’dır. Sünnet, Kur’an’ın kapısı değil, sünnet Kur’an’ın kendisidir.
Resülullah’ın ahlâkı için Hz. Ayşe validemiz:
و عنها رضى الله عنه قالت خلق نبى الله صلّى الله عليه وسلم القرآن
______________________
▪1033 Acluni, Keşiîi’l-Hafa, 0.1, s.70, hn: 164, en-Nebhanî, el-Fethu’l KEbîr, 1,64.
▪1034 Enbiya: 21/ 107.
SAYFA ☆ 732 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR “Onun ahlâkı, Kur’an ahlâkıdır” '1035' buyuruyor. Peygamber Efendimiz (s.a.a.), nümune-i Kur’an’dır. Sünnetle Kur’an birdir. Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’in hayatl Iîur’an’dır. Sünnet bu hayatın kendisidir. Dolayısıyla Kur’an’ın kendisidir. Peygamberin şahsında görülen İslam sünnettir. Ama bu Islam da Kur’an’dır. Farklı bir şey yok. Kur’an ayrı, sünnet ayn değildir. Sünnet tamamen İslam’dır. Sünnet farzın kendisidir.
Sünnet, Resülullah (s.a.a.)’in fiilleridir. Yaptığı bütün işler sünnettir ve ibadettir. Ne yapıyorsa yapsın, mesela bir şeyi bir yerden alıp başka bir yere koysun, bu sünnettir. Resülullah (s.a.a.)’in yap- tığı her şey ibadettir. Çünkü O’nun yaptığı her şey Allah’ın kontrol ve murakebesinde, o dini yerleştirmek içindir.
Sünnetin dinde delil olması:
بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِاب(٧)٧
“Peygamber size ne verdiyse onu alın, size ne yasakladıysa ondan da sakının. Allah’tan korkun. Çünkü Allah’ın azabı çetindir. ” "1036“
بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ(٢)
“Çünkü ümmîlere içlerinden, kendilerine âyetlerini okuyan; onları temizleyen, onlara Kitab’ı ve hikmeti öğreten bir peygamber gönderen O’dur. Kuşkusuz onlar önceden apaçık bir sapıklık içindeydiler.” '1037
Ayette geçen “kitab”ın Kur’an-ı Kerim, “hikmet” ifadesinin hadis-i şerif olduğu konusunda İslam uleması ittifak içindedir.
_______________________
▪1035 Müslim, Sahih-i Müslim, Müfsâfirün,139./▪1036 Haşr: 59/7./▪1037 Cuma: 62/2.
SAYFA ☆ 732 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً
(٥٩) “Ey iman edenler! Allah’a itaat edin. Peygamber’e ve sizden olan ulü’l-emre (idarecilere) de itaat edin. Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz Allah’a ve ahirete gerçekten inanıyorsanız onu Allah’a ve Resül’e götürün (onların talimatına göre halledin); bu hem hayırlı,hem de netice bakımından daha güzeldir.” 1038
ما ينطق عن الهوى
(٣) “O kendi hevâ ve hevesiyle konuşmaz.” 1039
Son âyet-i kerimede de beyan edildiği üzere, “O kendi hevâ ve hevesiyle konuşmaz.” O’nun bildirdikleri vahiyden başkası değildir. Yani hevâ-i nefsinden istediği için konuşmuyor. O’nun konuştuğu ancak vahiydir. O halde, Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’in sıradan konuştuğu da vahiydir. O zaman karşımıza iki türlü vahiy çıkıyor. Vahy-i metluv, vahy-i gayri metluv. Kur’an âyetleri de vahiydir, Resülullah (s.a.a.) Efendimizin mübarek ağzından çıkan sözleri de, hal ü hareketleri de, fıilleri de, olaylar karşısında takındığı tavırları da vahiydir.
Kur’ân-ı Kerim’de mü’minler, Allah Resülü’nün sünnetine uymaya teşvik edilerek şöyle buyrulur:
بسمالله ارحمن ارحيم
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا
(٢١) “And olsun ki, Resülullah, sizin için, Allah’a ve ahiret gününe
kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok zikredenler için güzel bir örnektir.” 1040
___________________
▪1038 Nisa: 4/59./▪ 1039 Necm: 53/3 /▪1040 Ahzab: 33/21.
SAYFA ☆ 734 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Diğer bir âyette ise:
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرّحِيم
قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ
غَفُورٌ رَّحِيمٌ (٣١)
“(Resülüml) De ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız Bana uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve günahlarmızı bağışlasın. Allah son derece bağışlayıcı ve esirgeyicidir” 1041
Demek ki, Allah’ı sevmenin alâmeti ve kendini Allah’a sevdir. menin yolu, Resülü’nün sünnetine uymaktan geçmektedir. Çünkü Allah’ı gerçekten seven bir kişi, elbette Allah’ın sevdiği ve râzı olduğu Zât’a benzemeye,O’nun hareketlerini kendisine örnek almaya çalışacaktır.
عدسة رفعة ستة لعنهم وكل نبى مجاب المحرف لكتابالله ولمكزب بقدر اذا الله ولمسحل لحر م الله والمتسلط بالجبروت ليه من أزل الله ويظل من أعز الله ومستحل ماحرمالله من عترتي والترك لسنتى
Aişe (r.anha)’dan:
Peygamber Efendimiz (s.a.a.) buyuruyor ki: “Altı kişiye ben de lânet ettim, duası kabul edilen peygamberler de lânet etmiştir: Allah’ın Kitabını tahrif edene, Allah’ın kaderini yalanlayana, Allah’ın haram kıldığını helâl sayana, gücüyle halka musallat olana, Allah’ın zelil kıldığını aziz; aziz kıldığını da zelil kılana, Allah’ın değer verdiği soyumun kanını helâl sayana, sünnetimi terk edene?'1042'
عبو هريرة رفعه التمسك بسنتى عند فساد امتى له أجر شهيد
____________________
▪1041 Al-i İmran: 3.31.
▪1042 Rezin. el-Hâkim, Müstedrek’te 1,36; İbn Vehb an Ebî Bekr b. Muh. b. Amr. b. Hazm atl Amre an Aişe tarikiyle tahric etti.
SAYFA ☆ 735 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Ebü Hureyre’den: على رفعه من أخي سنة من سنتي امين بعتت بعدى فقد أخبتى و من ابنى كان معى
Allah Resulü (saa) şöyle buyur du “ Ümmetimin fesadı döneminde sünnetime sarılan şehid ecri alır ” “1043"
حذيفة رفعه سياتى عليكم زمان لا يكون فيه شى اعز من ثلاث درهم حلال او اخ يستانس به او سنة يعمل بها
Huzeyfe (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Öyle bir zaman gelecektir ki o zamanda şu üçünden daha değerli bir şey olmayacaktır: Helal para, kendisiyle can u gönülden arkadaşlık yapılacak kardeş, kendisiyle amel edilecek bir sünnet.”1045"
المقام بن معديكرب رفع الا هل عسى رجل يبلغه الحديث عن و هو متكى ء على آر يكته فيقول بيننا و بينكم كتاب الله فما وجدنا فيها حراما حرمانه وان ماحرمالله رسول الله كما حرم الله
el-Mikdâm b. Ma’dî Kerb (ra)’dan: Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Yakındır; sedirine (koltuğuna) yaslanıp oturan bir adama Benim hadisim ulaşacak ve o,
______________________
▪1043 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Evsat’ta.
▪1044 Rezin.
▪1045 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Evsat’ta.
SAYFA ☆ 736 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR şöyle diyecek: 'Aramızda Allah’ın Kitabı vardır. Onun içinde helal olarak bulduğumuzu helal sayar, haram olarak gördüğümüzü de haram sayarız.’ Oysa (zavallı bilmiyor ki) Allah Resülü (s.a.a.)’in haram kıldığı şey de, Allah’ın haram kıldığı şey gibidir.'1046'
آبو هريرة رفعه قل الله تعالآمن عادلة لي وليافقد انته بحرب وما تقرب الى عبدة بشيء أحب إلى من أداء ماالقتر ضد عليه ولا يزال عبدى يتقرب الى بالذوافل حتى احبه فازااحببته كتب سمعه به و بصره الذى يبصر به ويده الثى يبطش بها و رجله الذى يمشى بها وان سالذىا عطيته وأن استعاز بى ا عزته وما ترددت عن شيي ء انا فاعله ترددى عن نفس المن يكر ه الموت و انا اكره مساءته
Ebü Hureyre’den:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Allah Teâlâ buyurmuştur: Kim Benim dostuma (veli kuluma) düşmanlık yaparsa ona savaş ilan ederim. Kulum Bana, kendisine farz kıldıklarımı yerine getirmekten daha iyi bir şeyle yaklaşamaz. Ondan sonra kulum Bana nâfile ibadetlerle yaklaşmaya devam eder; sonunda onu severim. Ben onu sevdim mi, artık onun duyduğu kulağı, gördüğü gözü, tuttuğu eli, yürüdüğü ayağı olurum. Bir şey istediğinde derhal ona veririm, bir şeyden de Bana sığındığında muhakkak onu korurum. Ben yapmasını dilediğim hiçbir şey hakkında, mü’minin ölümü karşısındaki tereddüdüm gibi tereddüt etmedim. Ama bunda kulum ölümden hoşlanmyordu, Ben de kuluma acı veren şeyi istemiyordum.'1047'
_____________________
1046 Tirmizî. Muâviye bin Sâlih ani’l-Hasan bin Câbir el-Lahmî ani’l-Mikdâm senedi ile tahric etti.
1047 Buhârî, rikâk 38/2, VII, 190; Muh. b. Osmân b. Kerâme an Hâlid b. Mahled an Süleymân b. Bilâl b. an Şerik b. Abdillah b. e. Nemir an Atâ b. e. Rebâh an Ebî Hureyre senedi ile tahric etmiştir.
SAYFA ☆ 738 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR عاءشة رفعته من ثابر على ثنتى عشرة ركعة من السه بنى الله له بيتا فى الجنه أربع ركعات قبل الظهر و ركعتين بعدها وركعتين بعد المغرب وركعتين بعد العشاء وركعتين قبل الغجر
Aişe (r.anha)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Her kim on ıkı rekât sünnet (namazı) kılmaya devam ederse, Allah onun için cennette bir köşk yapar: Öğleden önce dört rekât, öğleden sonra ıkı rekat, akşam namazından sonra iki rekât, yatsıdan sonra ıkı rekat, sabah namazından önce iki rekât.'1049
وعنها صلاتان لم يكن رسعلالله صلى الله عليه وسلم يتركهمآ سراو علانية فى سفر ولا حضر ركعتان قبل الصبح وركعتان بعد العصر
Aişe (r.anha)’dan:
“İki namaz vardır ki Allah Resulü (S.A.A.) onları ne gizli, ne açık,
ne yolculuk ve ne de ikâmet halinde bırakmamıştır. Sabah namazından önceki iki rekât, öğleden sonra iki rekât.'1050'
وعنها قالت كان النبى صلى الله عليه وسلم يصلى في بيتى قبل الظهر اربعا ثم يخرج فيصلى بالناس ثم يدخل فيصلى ركعتين وكان يصلى بالناس المغرب ثم يدخل بيتى فيصلى ركعتين ويصلى بالناس العشاء ويدخل بيتى فيصلى ركعتين
______________________
▪1049 Tirmizî, No. 414, Nesâî, kıyâmu’l-leyl 66 III 260-1; Ebü Ya’lâ Şehit Ali 207b; İshâk b. Süleymân ani’lMuğîre b. Ziyâd an Atâ an Aişe asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
▪1050 Ahmed, VI, 159; Buhârî, Mevâkît 33 I 146; Müslim, müsâfirîn No. 300, s. 572, Nesâî, Mevâkît 36, I, 281; EbüYa’ lâ ŞehıtAlı 228 a Tahâvîl, 300, Ebü İshâk eşŞeybanı an Abdirrahman b. el-Esved an Ebîhî an Aişe asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
SAYFA ☆ 739 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Hz. Aişe (ra) şöyle demiştir: “Allah’ın Resülü, benim evimde öğlenin farzından önce dört rekât kılar, sonra câmiye gidip öğle namazını kılardı. Sonra eve dönüp iki rekât namaz kılardı. Allah’ın Resülü, akşam namazını cemaatle kıldıktan sonra eve dönüp iki rekât sünnet kılardı. Yatsı namazını edâ ettikten sonra evime gelip iki rekât sünnet kılardı.'1051'
إنكم لاتطيقو نه فقلنا أخبرنا به نأخذ منه مااستطعنا قال كان رسول ألله عليه وسلم اذا صلى الفجر يمهل حتى إذا كانت الشمس من ههنا يعنىمن قبل المشرق مقدار هامن صلاةالظهر من هاهنا قام فصلى اربعا واربعا قبل أظهر إذا زالت الشمس وركعتين بعد ها واربعا قبل العصر يفصل بين كل ركعتين بالتسليم على الملاءكة المقربين وتبيين ومن تبعهم من المسلمين ولمومنين قل على قتلك ست عشرةركعةتطوعه صلى الله عليه وسلم بالنهار وقل من يداوم عليها قل وكع زاد فيه Asım b. Damre’den: Ali radiyallahu anh’a Peygamber (s.a.a.)’in gündüz kıldığı sünnet namazlarını sorduk; şu cevabı verdi: “Sizin ona gücünüz yetmez. Dedik ki: “Sen bize bildir, yapabildiğimiz kadar yaparız.” Şu cevabı verdi: “Allah Resülü (s.a.a.) sabah namazını kıldıktan sonra beklerdi. Güneş doğudan şu kadar miktar çıktıktan sonra henüz öğle vakti girmeden dört rekât namaz kılardı. Güneş gök orta- ________________________ 1051 Ahmed, VI, 30, 216; Müslim, müsâürîn No.105, s. 504; Ebü Dâvud, No.1251; Tirmizî, No. 375, 426, 436; İbn Mâce, No. 1158, 1164; İbnu’l-Cârüd s. 144; İbn Huzeyme, No. 1199, 1254; İbn Hibbân, No. 2465-6; Beyhakî, II, 471; Hâlid el-Hazzâ’ an Abdillah b. Şakîk an Aişe asl-ı senedi ile tahric ettiler. SAYFA ☆ 740 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR sından kaydığı zaman, öğlenin (farzından önce) dört rekât kılardı.
Öğlenin farzından sonra da iki rekât kılardı. İki rekâtta bir selâm vermek üzere ikindinin farzından önce dört kılardı. İki rekâtta bir verdiği selâmı mukarreb meleklere, peygamberlere, müslüman ve mü’minlerden onlara tâbi olanlara özgü kılardı.” Ali ilave etti: “İşte bunlar, gündüz nâfilesi olarak on altı rekât yapar. Ne yazık ki buna devam eden azdır.” 1052 Hanefî mezhebinde, kazâ namazı kılmak için sünnetlerin terk edilmesi câiz değildir. Kazâsı olan kimse, sünnetleri ayrı, kazâyı ayrı kılar. (Mâlikî mezhebine göre, üzerinde kazâ namazı olan bir adamın nâfile namaz ile meşgul olması haramdır. Üzerinde kazâ borcu olan kimse, sadece sabahın sünneti ile Vitir namazını ve bayram namazlarını kılar. Bunun dışındaki nafile ve sünnet namazların yerine kazâ namazları kılmalıdır. Şâyet kazâ namazı kılmaz, sünnet ve nâfile namazları kılarsa, bu namazları kıldığı için sevap almakla beraber, kazâ namazlarını geciktirdiği için de günah kazanır. Şâfiî mezhebine göre de, üzerinde acele kılınması vâcib olan kazâ namazları olan bir insanın, bu namazları kılıp borcundan kurtuluncaya kadar sünnet ve nâfile nev’inden namazlar ile meşgul olması haramdır. Hanbelî mezhebine göre de, kazâ borcu olanın, nâfile ve gayri müekkede sünnetleri kılması haramdır. Vitir ile müekkede sünnetleri kılar. Fakat kazâsı çok ise, bunları da kılmayarak kazâ namazları ile meşgul olmalıdır. Sabah namazının sünneti bundan hariçtir. Her hâl ü kârda kılınır, terk edilmez). ______________________________ ▪1052 Tayâlisî No. 127; Abdürrezzâk No. 4806-7; Ahmed, I, 86, 111, 142, 143, 154, 146, 147, 160; Tirmizî, No. 598-9, “hasen”; Nesâî, imâmet 65, II, 119-120; İbn Mâce, No. 1161 ; Ebü Ya’lâ No. 318, 495, 622; İbn Huzeyme, No. 1211; Dârekutnî II, 81; Beyhakî, III, 50, 51; II, 473; Ebü İshâk an Asım b. Damre an Ali asl-ı senedi ile tahric ettiler. SAYFA ☆ 741 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR sünnet-i Müekkede (müekked, kuvvetli sünnet):
Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’in devam edip de pek az yapmadıkları ibadetlerdir.
İslâmiyet’te önemle benimsenen ezan, kâmet ve cemaate devam gibi sünnetlere “Sünen-i Hüda” denir. Bunlar da birer müekked sünnettir.
Sabah namazından önceki iki rekât, öğle namazından önce dört, sonra iki rekât ve akşam ile yatsıdan sonraki ikişer rekât ve Cuma namazından önce ve sonra dörder rekât olarak kılınan sünnet namazlar, müekkede sünnettir.
Müekkede sünnetler içinde en kuvvetlisi ve en faziletlisi, sabah namazının sünnetidir.
Peygamber Efendimiz (s.a.a.) bu konuda, bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmaktadırlar:
وعنها عن النبى صلى الله عليه وسلم
قل ركعتا الغجر خير من الد نيا وما
Hz. Aişe (r.a.) rivâyet etmiştir:
“Sabah namazının iki rekât (sünneti) dünya ve içindekilerden daha hayırlıdır.” 1053
Sabahın sünnetinden sonra kuvvetlilik sırası şöyledir: Akşamın sünneti, öğlenin son sünneti, yatsının son sünneti, öğlenin ilk sünneti.
Gayr-i müekked sünnet: Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’in yiyip içmeleri, giyinip kuşan
__________________
▪1053 TayâlisîNo. 1498; Abdürrezzâk No. 4778; Ahmed, VI, 50, 149, 266, Müslim, müsâiirîn No. 9697, s. 501 -;502 Tirmizî, No. 416; Nesâî, kıyâmu’lley155/3, III, 252, İbn Huzeyme, No. 1107, İbn Hibbân, No. 2449, elHâkim, I, 307, Beyhakî, II, 470; Katâde an Zürâre b. Eviâ an Sa’ d b. Hişâm an Aişe asl-ı senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 742 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR
maları, oturup kalkmaları gibi, kendi öz hallerine ait işlere de, “Sünen-i Zevaid” adı verilmiştir. Bunlar da birer gayri müekked sünnet demektir. Müekked sünnetlerle “Sünnet-i Hüda” adı verilen sünnetlerin yapılmasında sevap vardır. Kasten terk edilmelerinde azab yoksa da, ayıplama vardır. Gayri müekked ile “zevaid” sünnetlerin yapılması çok güzeldir. Sevgili Peygamberimize uymanın ve O’na yakınlığa vesile olduğundan, bunları yapmak sevaba ve Peygamberimizin şefaatına kavuşmaya bir yoldur. Bunların yapılmaması azarlanmayı gerektirmez. İşte bunlar sünnetlerin hükümleridir.
-Gayri müekkede sünnet namazlar ise şunlardır:
İkindiden ve yatsıdan önce dört rekât olarak kılınan sünnet na- mazlar gayri müekkede sünnettir.
Öğle ile yatsının iki rekâtlık son sünnetlerine iki rekât daha ilâve ederek bunları dört rekât olarak kılmak mendupdur.
Akşam namazının iki rekâtlık müekkede sünnetinden sonra altı rekâtlık bir nâfıle namaz kılmak da menduptur ki, buna evvâbîn namazı denir.
Gayri müekkede sünnetler içinde ikindinin sünneti, yatsının ilk sünnetinden efdaldir.
Vakit var ise, gayri müekkede sünnetler terk edilmemelidir. Vakit daralmış, ancak farz kılacak kadar vakit kalmışsa, bu sünnet terk edilir.
Sabah ile ikindinin sünneti farzından sonra kılınmaz.
Dört rekâtlı müekked sünnetlerin ilk oturuşunda, sadece Tahiyyât okunur. Üçüncü rekâta kalkınca da Sübhâneke okunmaz. Gayr-i müekkede sünnetler ile mendub sünnetlerde ise, ilk oturuşta, Tahiyyât’tan sonra salâvat; üçüncü rekâtın başında da Sübhâneke okunur.
Farz ile sünnet arasında dünyevî işler ve konuşmalar namazın
SAYFA ☆ 743 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR
sevabını azaltır fakat sünnetin sıhhatine mâni olmaz. - Sabah namazının iki rekât sünneti :
اقمالصلوةندلوك الشمس إلى غسقاليل وقران الفجر كان مشهودا(٧٨)
"Gündüzün güneş dönüp gecenin karanlığı bastıncaya kadar (belli vakitlerde)namaz kıl;birde sabah namazını.Çünkü sabah namazı şahitlidir"1054 وعنه رفعه (وادبرنجم)الكعتين قيل الفجر (وادبارالسجود)اركعتين بعد المغرب
İbn Abbâs (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “(Tur, 52/49’da geçen) “edbâru’n-nücüm/yıldızların batışı’ndan murad, sabah namazının farzından önce kılınan iki rekât namazdır. (Kâf, 50/40’da geçen) “edbâru’s-sücüd’ ise; akşam namazından sonra kılınan iki rekât namazdır ” 1055
Müekkede sünnetler içinde en kuvvetlisi ve en faziletlisi, sabah namazının sünnetidir.
Peygamber Efendimiz (s.a.a.) bu konudaki bir hadîs-i şeriflerinde şöyle buyurmaktadırlar:
وعنها عن للنبى صلى الله عليه و سلم قال ركعتاالفجر خير من الدنيا وما
Hz. Aişe (r.a.) rivâyet etmiştir:
______________________
▪1054 İsra: 17/78.
▪1055 Tirmizî 3275; Ebü Hişâm er-Rifâî an Muh. b. Fudayl an Rişdîn b. Kureyb an Ebîhî an İbn Abbâs senedi ile tahric etti .
SAYFA ☆ 744 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR
“Sabah namazının iki rekât (sünneti) dünya ve içindekilerden daha hayırlıdır.”'1056'
ابو هريرة رفعه لا تدعو هما ولو طردتكم الخيل
Ebü Hureyre’den:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: (Düşman) atlar(ı) sizi kovalasalar bile sakın o iki rekâtı (sabahın sünnetini) bırakmayın!” '1057'
وعنها قلت لم يكن النبى صلى الله عليه وسلم على شىء من النوافل اشد تعاهدا منه على ركعتى الفجر
Aişe (r.anha)’dan: .
“Allah Resülü (s.a.a.), sabah namazının iki rekât (sünnetine) düşkün olduğu kadar hiçbir (nâfile) namaz(ın)a düşkün değildi. Onu hiç bırakmazdı.”'1058'
Sabah namazının, iki rekât sünnetini Özür olmaksızın oturarak kılmak caiz değildir. Halbuki diğer nafile namazların özür olmasa bile oturarak kılınması caizdir. Bunun için denmiştir ki, sabah namazının sünneti vacibe yakın bir sünnettir.
Vakti sabah namazının vaktidir, Yani gerçek fecrin doğuşundan güneşin doğuşuna kadardır. Bu vaktin çıkmasından veya cemaatin kaçırılmasından korkulmadığı takdirde farzdan önce kılmak sünnettir.
- Sünnetler vakit çıktıktan sonra kaza edilmezler. Yalnız eğer sa-
_____________________
▪1056 Tayâlisî No. 1498; Abdürrezzâk No. 4778; Ahmed, VI, 50, 149, 266; Müslim, müsâiirîn No. 9697, s. 501 -502; Tirmizî, No. 416; Nesâî, kıyâmu’ lley155/3, III, 252; İbn Huzeyme, No. 1107; İbn Hibbân, No. 2449, elHâkim, I, 307, Beyhakî, II, 470; Katâde an Zürâre b. Evfâ an Sa’ db. Hişâm an Aişe asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
▪1057 Ahmed, II, 405; Ebü Dâvud, No. 1258; Tahâvî I, 299; Hâlid b. Abdillah an Abdirrahman b. İshâk an Muh. b. Zeyd b. Kunfıız an İbn Sîlân an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
▪1058 Ahmed, VI, 43, 54, 170; Buhârî, Teheccüd 27, II, 52; Müslim, müsâürîn 94-95, s. 501; Ebü Dâvud, No. 1254; İbn Huzeyme, No. 1108-9; Tahâvî 1, 299; 'İbn Hibbân, No. 2447-8, 2454; Beyhakî, II, 470; İbn Cüreyc an Atâ an Ubeyd b. Umeyr an Aişe asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
SAYFA ☆ 745 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR bah namazını kılmadan güneş doğarsa, sabah namazının sünneti aynı günün öğle namazına kadar sabah namazının farzıyla birlikte kaza edilir. ابو هريرة رفعه من لم يصل ركاتى الفجر فليصلهما بعد ماتطلع الشمس
Ebü Hureyre’den:
Allah Resülü (s.a.a.) Şöyle buyurdu: “Her kim, sabah namazının iki rekât sünnetini kılmamışsa onu güneş doğduktan sonra kılsın.”1059'
Sabah namazını aynı günün öğle vaktinden sonra kaza eden kişinin farzla birlikte “sünneti de kaza etmesi caiz değildir. Sünneti kılmadan ancak sabah namazının farzında imama yetişen kişi, fazdan sonra sünneti artık kılmaz. - Sabah namazının birinci rekâtında Kâfırün, ikinci rekâtında ise İhlas süresinin okunması sünnettir.
İbn-i Ömer (r. a.) şöyle demiştir:
و عن ابن عمر رضىالله عنهما قل رمقت النبى صلى الله عليه وسلم شهر إقرأ فى الركعتين قبل الفح ر ( قلياايهاالكافرون ) و ( قل هو الله احد )
“Bir ay boyunca Allah’ın Resülü’nün namazını yakından izledim. Sabah namazının sünnetinin ilk rekâtında, “Kul yâ eyyühel kâfırün !, ikinci rekâtında, 'Kulhüvallâhü ahad’ sürelerini okurdu.” 1060"
_____________________
▪1059 Ahmed, II, 306, 347, 521 ; Tirmizî, No. 423; İbn Huzeyme, No. 986, 117; İbn Hibbân, No. 1579, 2463; Dârekutnî I, 382; el-Hâkim, I, 274, 307; Beyhakî, II, 484; Katâde ani’n-Nadr b. Enes an Beşir b. Nehîk an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahric ettiler.
▪1060 Ahmed, II, 35, 58, 94, 99; Abdürrezzâk No. 4790; Tirmizî, No. 417, “hasen”; Nesâî, iftitâh 68, II, 170; İbn Mâce, No. 1149, Taberânî, No. 13564, 135278, Tahâvî I, 298; İbn Hibbân, No.2450; Beyhakî, III, 43; Ebü İshâk an İbrâhîm b.Muhâcir; an Mücâhid an İbn Ömer aslı senedi ile tahrîc ettiler. Zâid râvi Nesâî ve Taberânî’de No. 13564 yer almıştır.
SAYFA ☆ 746 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Öğle namazının sünnetleri: Öğle namazının farzından önce kılınan dört rekâtlık namaz da müekked sünnetlerdendir.
عمر رفعه اربع قبل الظهر وبعد الظوال تحثب بمثلهن فى السحر وما من شيء إلا وهو يسبح الله تعالى تلك الساعة ثم قرأ ( يتفيوا ظلاله عن اليمين والشمايل سجدا وهم داخرون )
Ömer (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Öğleden önce ve zevalden sonra kılınan dört rekât var ya, seherde kılınan emsalleri değerindedir. 0 saatte hiçbir şey yoktur ki Allah Teâlâ’yı tesbih etmesin.”
Ondan sonra, “Gölgeleri sağa sola vurarak, Allah’a boyun eğerek secde ederler”'1061' âyetini okudu.'1062'
ابو ايوب رفعه اربع قبل الظهر ليس فيهن التسليم تفتح لهن ابو اب السماء
Ebü Eyyüb (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Öğleden önce arada selâm vermeden kılınan dört rekât (sünnet) namazına gök kapılan (ardına kadar) açılır.”'1063'
صفوان رفعه من صلى اربعا قبل الظهر كان له كاجر عتق رقبة أو قل اربع رقب من ولد اسماعيل
Safvân (ra)’dan:
____________________ ▪1061 Nahl: 16/48.
▪1062 Tirmizî, No. 3128; Abd b. Humeyd an Ali b. Asım an Yahyâ el-Bekkâ an Abdillah b. Ömer an Ömer senedi ile tahric etmiştir.▪1063 Ebü Dâvud, No. 1270; İbn Mâce, No. 1157; Şu’be an Ubeyde b. Mu’attib an Ibrâhîm an Sehm b. Mincâb an Karsa’ an Ebî Eyyub asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
SAYFA ☆ 747 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim öğleden önce, dört rekât namaz kılarsa, bir köle azat etmişcesine ecir alır.” Yahut şöyle buyurdu: “İsmail neslinden dört köle azat etmişcesine ecir alır.” "1064“ البراء بن عازب رفعه من صلى قبل الظهر اربع ركعات كانما تهجد بهن من الليلته ومن صلاهن بعد العشاء كن كمثلهن من اليلة القدر
el-Berâ b. Azib (r.a.)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim öğleden önce dört rekât kılarsa, sanki o gece teheccüd kılmış gibi olur. Kim de yatsıdan sonra dört rekât kılarsa, Kadir gecesinde benzerlerini kılmışcasına ecir alır.” "1065"
Öğlenin sünnetini kılmadan imama uyan kimse, bu sünneti farzdan sonra son sünnetten önce kılar. Sonra kılsa da olur.
وعن عاءشة رضىالله عنها ان النبى صلى الله عليه وسلم كان اذا لم يصل اربعا قبل الظهر صلاهن بعدها
Aişe (r.anha)’dan:
“Peygamber (s.a.a.), eğer öğleden önce dört rekât kılmamışsa, onu öğleden sonra kılardı.” "1066 "
Öğle namazının farzından sonra kılınan iki rekâtlık namaz da müekked sünnetlerdendir.
على كان النبى صلى الله عليه وسلم يصلى قبل الظهر اربعا وبعدها ركعتين
___________________
▪1064 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Evsat’ta; Heysemî, Mecma’ II, 220 . 1065 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Evsat’ta; Heysemî Mecma’ II, 221./▪1066 Tirmizî, No. 426; Abdulvâris b. Ubeydillah an Abdillah b. el-Mübârek an Hâlid el-Hazzâ an Abdillah b. Şakîk an Aişe senedi ile tahric etti.
SAYFA ☆ 748 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Hz.Ali (r..’a) dan: “Peygamber (s. a. a. ), öğlenin farzından Önce dört, farzıı dan Sonra da iki rekât namaz kılardı.'1067' - Öğlenin iki rekâtlık son sünnetine iki rekât daha ilâve ederek dört rekât olarak kılmak mendupdur.
- Cuma namazı kılındığında Cuma’ nın farzından sonra dört rekât kılmak sünnettir. Cuma’ nın farzından önce de dört rekât kılmak sünnettir.
و عن ام حبيبة رضىالله عنهما قالت قل رسول الله صلى الله عليه وسلم من حافظ على اربع ركات قبل الظهر واربع بعدها حرمه الله على النار
Ümmü Habîbe A(r.a.)’ dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim öğleden önce dört; öğleden sonra da dört rekât sünnet kılarsa Allah onu ateşe haram kılar.'1068'
İkindi namazının sünneti:
İkindiden önce dört rekât olarak kılınan namaz gayri müekkede sünnettir.
و عن ابن عمر رضىالله عنهما عن النبى صلى الله عليه وسلم قل رحم الله أمرا صلى قبل العصر اربعا
İbn Ömer (ra)’dan:
____________________
▪1067 Tirmizî, No. 424, Muh. b. Beşşâr an Ebî Amir el-Akadî an Süfyân an Ebî İshâk an Asım b. Damre an Ali senedi ile tahrîc etti./▪1068 Ebü Dâvud, No. 1269; Tirmizî, No. 427, 428; Nesâî, kıyâmu’ 1-1ey1 67, III, 265; İbn Mâce, No. 1160; Anbese b. e. Süfyân an Ümmi Habîbe asl-ı senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 749 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Allah Resülü. (S.a.v) Şöyle buyurdu: “İkindiden önce dört rekât (sünnet) kılan kımseye Allah merhamet etsin.” 1069
ابن عمر و بن العاص رفعه من صلى اربع ركعات قبل العصر حرمه الله على النار
İbn Amr b.el-As (ra)’dan: '
Allah Resülü (s.a.a.) Şöyle buyurdu: “Kim ikindiden önce dört rekât kılarsa Şüphesiz Allah onu ateşe haram kılar.”"1070“
Akşam namazının sünneti:
Akşam namazının farzından sonra iki rekât kılmak sünnettir. ’
وعنه رفعه ( وادبار النجوم) اركعتين قبل الفجر (وادبارالسجود) الركعتين بعد المغرب
İbn Abbâs (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “(Tur, 52/49’da geçen) “edbâru’n-nücüm/yıldızların batışı’ndan murad, sabah namazının farzından önce kılınan iki rekât namazdır. (Kâf, 50/40’da geçen) “edbâru’s-sücüd’ ise; akşam namazından sonra kılınan iki rekât namazdır ” 1071
مكحول يبلغ به النبىسالله عليه وسلم قل من صلى بعد المغرب قبل ان يتكلم ركعاتين وفى رواية اربع ركعات رفعت صلاته فى عليين
_____________________
▪1069 Ahmed, II, 117; Ebü Dâvud, No. 1271 ; Tirmizî, No. 430;İbn Huzeyme, No. 11937, Ebü Dâvud et-Tayâlisî an Muh. b. Müslim, b. Mihrân an Ceddihî an Ibn Omer asl-ı senedi ile tahric ettiler.
▪1070 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr’de. Heysemî, Feyd, VI, 167. 1071 Tirmizî 3275; Ebü Hişâm er-Rifâî an Muh. b. Fudayl an Rişdîn b. Kureyb an Ebîhî an İbn Abbâs senedi ile tahrîc etti.
SAYFA ☆ 750 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Mekhül (ra)’dan:
O, Peygamber (s.a.a.)’in şöyle buyurduğunu naklediyor: “H kim akşamdan sonra konuşmaksızın iki rekât -bir rivâyette er rekâtkılarsa namazı İlliyyîn’e yükseltilir.” 1072
حذيفة نحوه وزاد عجلو الركعتين بعد المغرب فانهما يوفعان مع المكتوبة
Huzeyfe (ra)’dan:
Şu ilave ile benzeri nakledildi: “Akşam namazından sonra iki rekâtı kılmakta acele edin! Çünkü o iki rekât, farzla beraber yukarıya kaldırılır.”'1073'
انس فى قوله تعالى ( كانو ا قليلا من اليل مايهجعون ) قل كانوا يصلون بين المغرب والعشاء
Enes (ra)’dan:
O, “Gece pek az uyurlardı"'1074' meâlindeki âyeti şöyle yorumladı: “Onlar akşam ile yatsı arasında (nâfile) namazı kılarlardı.”'1075'
ولابى داود قل كانو ا يتنفلون مابين المغرب والعشاء يصلون وكان الحسن يقول قيامم الليل
Ebü Dâvud:
(Enes) dedi ki: “Akşamla yatsı arasında müslümanlar nâfile namazı kılarlardı.” (Bu âyet bunun üzerine indi).'1076'
_____________________
▪1072 Rezîn, . Deylemî, Müsnedu’l-Firdevs’te. 1073 Rezîn,Deylemî, Müsnedu’l-Firdevs’te .
▪1074 Zâriyât: 51/17.
1075 Ebü Dâvud 1322; Muh.b.el-Müsennâ an Yahyâ b. Saîd ve İbn e. Adî an Saîd an Katâde an Enes senedi ile tahrîc ettı.
▪1076 Ebü Dâvud 1321; Ebü Kâmil an Yezîd b. Zurey’ an Saîd an Katâde an Enes senedi ile
...
SAYFA ☆ 751 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR İbn Abbas yolu ile gelen bir rivâyette Peygamber Efendimiz (S.a.a.)’in şöyle buyurduğu anlatılmıştır:
“Bir kimse akşam namazından sonra dört rekât namaz kılar ise, ama hiç kimse ile konuşmadan, o kimsenin ameli İlliyyin zümresi makamına çıkar. Bu kimsenin elde ettiği sevap ise, Mescid-i Aksa’da Kadir gecesini ihya eden kimsenin sevabı kadardır. Bu namazı kılan kimse, ayrıca gece yarısına kadar ibadet etmiş gibi olur.” '1077'
Tarık b. Şehab’a dayanarak, babasından naklen Ebu Nasr, Hz. Ebu Bekir’in şöyle dediğini anlatmıştır:
Resülullah (s.a.a.) Efendimizin şöyle buyurduğunu dinledim: “Bir kimse akşam namazını kıldıktan sonra dört rekât daha kılar ise, bir hacdan sonra ikinci bir hac yapmış gibi sevap alır.”
Resülullah (s.a.a.) Efendimize şöyle sordum: “Ya Resülallah, bir kimse altı rekât kılarsa nasıl olur?”
Şöyle buyurdu: “Onun elli senelik günahı bağışlanır.” '1078'
Said b. Cübeyr, Sevban’dan naklen, Resülullah Efendimizin (s.a.a.) şöyle buyurduğunu anlattı:
“Bir kimse cemaatle namaz kılınan bir mescidde, akşamla yatsı arası kendisini tutar ise, namaz Kur’an dışında bir konuşma yapmaz ise, cennette onun için iki saray yapmak Yüce Hakk’a gerekli olur. Her sarayın büyüklüğü yüz senelik yol ölçüsündedir. Onun için bu saraylarda ağaçlar diker ki, onların yemişinden yemeye tümden dünya halkını çağırsa hepsine de yeter.'1079'
Abdullah b. Evfa, Resülullah Efendimizin (s.a.a.) şöyle buyurduğunu anlattı:
“Bir kimse akşamla yatsı arasında Secde süresi ile Mülk süresini
_______________
▪1077 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, 5.835.
▪1078 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, 5.835. ▪1079 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, s.835. SAYFA ☆ 752 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR okur ise, kıyamet günü geldiği zaman, yüzü mehtaplı gecedeki ay gibidir. O gecenin de hakkını vermış olur.'1080' Hakkında anlatılan rivâyetlerin geldiği namazlar, akşam namazını iki rekât sünneti dışında olma ihtimalı bulundugu gıbı, o iki rekâtla beraber olma ihtimali dahi vardır.'1081'
- Yatsı namazının sünnetleri:
- Yatsıdan önce dört rekât olarak kılınan namazda gayri müekkede sünnettir.
- Yatsı namazından sonra iki rekât kılınan namaz müekked sünnettir.
Yatsının iki rekâtlık son sünnetine iki rekât daha ilâve ederek bunları dört rekât olarak kılmak mendupdur.
البرء بن عزب رفعه من صلى قبل الظهر اربع ركعات كانما تهجد بهن من ليلة ومن صلاهن بعد العشاء كن كمثلهن من الليلة القدر
el-Berâ b. Azib (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) Şöyle buyurdu: “Kim öğleden önce dört rekât kılarsa, sanki o gece teheccüd kılmış gibi olur. Kim de yatsıdan sonra dört rekât kılarsa, Kadir gecesinde benzerlerini kılmışcasına ecir alır.” 1082'
Babasından naklen Ebu Nasır, Sabit Benani yolu ile gelen rivâyette, Enes b. Malik, Resülullah (s.a.a.) Efendimizin şöyle buyurduğunu anlatmıştır:
_____________________
▪1080 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, s.836.
▪1081 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, s.836. ▪1082 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Evsat’ta; Heysemî, Mecma’ II, 221.
SAYFA ☆ 753 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR “Bır kimse yatsı namazından sonra iki rekât namaz kılar ve bu namazında bır kere Fatıha süresini, yirmi kere de İhlas süresini okur ise,Allh-ü-Teâlâ onun için cennette iki saray yapar. Cennet ehlinin tümü bu iki sarayı görülen” '1083'
İbn Ömer’den rivâyete göre;
Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Her kim yatsı namazından sonra dört rekât, arada selâm vermeksizin kılar; birinci rekâtta Fâtihâ ile Tenzil-Secde süresini; ikinci rekâtta Fâtihâ ve Hamim Duhân süresini; üçüncü rekâtta Fatiha ile Yâsin’i; son rekâtta da Fatiha ve Tebâreke-Mülk süresini okursa; Kadir gecesinde ibadet yapmış kimsenin sevabı gibi, ona sevap yazılır. Ayrıca, halkından cehennem ateşinde yanma cezasına çarptırılmış olanlara şefaat etmek için yetki verilir. Kabir işkencesinden de korunur.”'1084'
______________________
▪1083 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin.
▪1084 Ebu Hanife, Müsned.
SAYFA ☆ 755 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ☆ 3 - REGAİB NAMAZLARI
Farzlara tâbi olmaksızın kılınan sünnet veya mendub namazlara Regaib namazları denir. Başlıcaları şunlardır:
- İşrak namazı:
İşrak vakti kuşluk-duhâ vaktinin evveli demektir. Bu namaz, güneş doğduktan kırk beş dakika sonra kılınır. Güneşin görünüşüne nazaran ufuktan bir veya iki mızrak boyu kadar yükselip kerahat vaktinin çıktığı andır. İşrak namazı iki-altı rekât arası kılınır. Birinci rekâtta Fatiha ve Kevser süresi okunur, ikinci rekâtta ise Fatiha ve İhlas süresi okunur.
إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِشْرَاقِ “Muhakkak ki, dağları (Hz. Davud’un) emrine verdik, O’nunla
SAYFA ☆ 756 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR beraber akşamleyin ve kuşluk vakti tesbih ederlerdi.'1085'
İbn Abbas, kuşluk namazının bu âyete göre kılındığını anlatmıştır.
وعنه كنت امر بهذه الاية فما ادرى ماهي العشى والاشراق حتى حدثتنى ام هانىء ان الذبى صلىالله عليه وسلم دخل عليها فدعا بوضوء فى جفنه كانى انظر الى اثر العجي فيها فيتوضا ثم قام فصلى الضحى فقل ياام هانىء هى صلاة الاشراق
İbn Abbâs (ra)’dan:
“Bu âyeti (okurken) (Sâd süresi 18. âyette geçen)
“Aşiyy ile İşrâk’ın ne olduğunu bilmezdim. Sonra Ümmü Hânî bana şunu anlattı: Peygamber (s.a.a.), yanıma girdi, bir abdest suyu istedi, büyük bir çanak içinde su getirtti, hamur izlerini onda (çanakta) görür gibiyim. Abdest alıp kuşluk namazı kıldı ve sonra şöyle buyurdu: Ey Ümmü Hânî! Kıldığım bu namaz, İşrâk namazıdır. ” '1085'
Duhâ kuşluk namazı:
Güneş doğup bir miktar yükseldikten sonra, istivâ zamanına kadar iki, dört, sekiz veya on iki rekât namaz kılınır ki, bu mendubdur. Bunun sekiz rekât kılınması daha faziletlidir. Bunun eni iyi vakti, gündüzün dörtte biri geçtikten sonradır.
على ان رسو ل الله صلى الله عليه وسلم كان يصلى الضحى لاحمد والموصلى
Hz.Ali (ra)’dan:
“Allah Resülü (s.a.a.), duhâ (kuşluk) namazı kılardı.” 1087
________________________
▪1085 Sa'd: 38/18.
▪1086 Taberânî, el-Mu’cemu’l Evsat’ta.
▪1087 Nesâî, Sünenu’l-kübrâ’da Bkz. Tuhfetu’l-işrâf, Mizzî No. 10144; Mahmüd b. Gaylân”
SAYFA ☆ 757 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ابو سعيد كان رسو الله صلىالله عليه وسلم يصلى الضحى حتى نقول لا يدعها حتى نقول لا يصليها
Ebü Saîd (ra)’dan:
“Allah Resülü (s.a.a.), duhâ namazını o kadar sık kılardı ki bir daha bırakmayacak sanırdık. Bazen de o kadar uzun süre kılmazdı ki bir daha kılmayacak derdik.'1088
عن ابى ذر ايضا رضىالله عنه ان رسول صلىالله عليه وسلم قال يصبح على كل سلامى من احدكم صدقة فكل تسبيحة وامر بالمعروف صدقة ونهى ان المنكر صدقة ويجزى من ذلك ركعتان ير كعهمامن الضضحى
Ebü Zerr (r.a.) rivâyet etmiştir:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Her bir mafsalınız (eklem) için sadaka vermelisiniz. (Bunu yerine getirebilmeniz için) her tesbih sadaka, her hamd sadaka, her tehlil sadaka, her tekbir sadaka sayılmıştır; iyiliği emir, kötülüğü nehyetrnek de bir sadakadır. Kuşluk vaktinde kılınan iki rekât namaz bunların yerini tutar.” '1089'
ابن عمرو بن العاص بعث النبى صلى الله عليه وسلم سرية فغنموا واسرعو ا الرجعةفتحدث النس بقرب مغزاهم وكثرة غنيمتهم وسرعةرجعتهم فقل صلىالله عليه وسلم الا ادلكم
____________________
Ebî Dâvud an Şu’be an Ebî İshâk an Asım b. Damre an Ali senedi ile tahrîc etmiştir.
▪1088 Ahmed, 11,1, 21, 36; Tirmizî, No. 477; Fudayl b. Merzük an Atiyyeti’l-Aviî an Ebî Saîd asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
▪1089 Ahmed, V, 167; Müslim, müsâfırîn No. 84, s. 498; Ebü Dâvud, No. 1285-6, 5243-4; İbn Huzeyme, No. 1225; İbn Hibbân, No. 4155; Beyhakî, III, 47; X, 94; Yahyâ b. Ukayl an Yahyâ b. Ya’mer an Ebi’l-Esved ed-Dü’elî an Ebî Zerr asl-ı senedi ile tahric ettiler.
...
SAYFA ☆ 758 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR على اقرب منهم مغزاواكثر غنيمة واوشك رجعة من توضا ثم غداالمسجد لسبحة الضحى فهو اقرب منهم مغزاواكثر غنيمة واوشك رجعة
İbn Amr b.el-As (ra)’dan:
Peygamber (s.a.a.) bir müfreze gönderdi. Gittiler, düşmanı mağlup edip birçok ganimet elde ederek geri döndüler. Aralarında, “Ne kadar çabuk gittik, düşmanı ne de kolay mağlup edip ganimetler kazandık” diye konuşmaya başladıklarında, Allah Resülü (s.a.a.) onlara şöyle buyurdu: “Daha yakın bir savaş alanı, daha çok ganimet Ve daha çabuk dönüşü olan bir şey göstereyim mi: Kim abdest alıp da duhâ namazını kılmak için mescide giderse (bilsin ki bu),savaş alanından daha yakın, ganimet bakımından daha çok, dönüş cihetinden daha hızlıdır.” '1090'
عقبة بن عامر رفعه ان الله تعالى يقول ياابن ادم اكفنى اول النهار باربع ركعات اكفك بهن اخر يومك
Ukbe b. Amir (ra)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Allah Teâla buyuruyor: Ey Ademoğlu! Günün başında Benim için dört rekât namaz kıl; Ben de günün sonunda seni affedeyim."'1091'
ابن عمر قلت لابى ذر ياعماه اوصنى قل ساتنى عماسالت عنه رسو ل الله عليه وسلم فقل ان صليت الضحى ركعتين لم تكتب من ال غافلين وانص. صليت اربعاكتبت من العابدين وان صليت ستالم يلحقك ذنب وان صليت ثمانيا كتبت من القانتين وان صليت ثنتى عشرة ركعة بنى لك بيت فى الجنة وما من يوم ولا ليلة ولا ساعة الا ولله فيها صدقه يمن بها على من يشاء من عباده وما من على عبد بمثل ان يلهمه ذكره
________________________
▪1090 Ahmed, II, 175; Hasan an İbn Lehî ’a an Huyey b. Abdillah an Ebî Abdirrahman el-Hubelî an İbn Amr senedi ile tahrîc etmiştir.
▪1091 Ahmed, IV, 153; bu hadisi Yezîd b. Hârün an Ebân b. Yezîd el-Attâr an Katâde an Nu’aym b. Hemmâr an Ukbe senedi ile tahric etmiştir.
SAYFA ☆ 759 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR İbn Ömer (ra)’dan:
Ebü Zerr’e dedim ki: “Ey amca! Bana bir tavsiyede bulunurmusun.? Cevap verdi:
“Ben de aynı şeyi Allah Resülü (s.a.a.)’e sormuştum ve şöyle buyurmuştu: Eğer iki rekât duhâ namazı kılarsan gafillerden olmazsın. Onu dört rekât kılarsan âbidler safında yazılırsın; altı kılarsan sana hiçbir günah ulaşmaz; sekiz kılarsan itaatkâr kullardan yazılırsın; on iki kılarsan cennette sana bir köşk yapılır. Hiçbir gün, hiçbir gece ve hiçbir saat yoktur ki, onda Allah’ın kullarına ihsan ettiği bir iyiliği olmasın. Allah, kuluna kendi Zâtını zikretme ilhamı gibi bir iyiliği ihsan etmemiştir.”'1092'
ابو هريرة ان رسو الله صلىالله عليه وسلم كان لا يترك الضحى فى سفر ولا غيره
Ebü Hureyre’den:
“Allah Resülü (s.a.a.), ne seferde ve ne de başka bir yerde duhâ namazını hiç bırakmazdı.”'1093'
ابو امامة رفعه من صلى صلاة الصبح فى جماعةثم ثبت حتى يسبح سبحة الضحى كان له كاجر حاج معتمر تاماله
_____________________
▪1092 Bezzâr, No. 694; Ebü Asım an Abdilhamîd b. Ca’fer an Huseyn b. Atâ’ an Zeyd b. Eslem an İbn Ömer asl-ı senedi ile tahrîc etti.
▪1093 Bezzâr, No. 695; Hâlid b. Yüsuf b. Hâlid an Ebîhî an Müsâ b. Ukbe an Ubeydillah b. Süleymân an Ebîhî an Ebî Hureyre senedi ile tahrîc etti.
SAYFA ☆ 760 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR حجته و عمرته
ذ
Ebü Ümâme (ra)’dan:
Allah Resulü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim sabah namazını cemaatle kılıp da sonra kıldığı yerde beklerse, (güneş bir mızrak boyu yükseldikten sonra) duhâ namazını kılarsa, tam ve eksiksiz bir hac Ve umre etmişçesine sevap alır.” '1094'
- Evvabin namazı:
Evvabin; Allah’a dönen, gönülden Hakk’a yönelen, Allah’a itaat ve ibâdette bulunanlar demektir.
Akşam namazından sonra kılınır. Vakti akşam namazından sonra başlar, yatsı namazının vaktine kadar devam eder. Evvabin namazı; iki-altı rekât arası kılınır.
Evvabin namazı, gündüz yapılan hataların bağışlanmasına vesile olur.
فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿١٦
Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:
“Kasem ederim şafağa.”'1095'
Yâni, şafağı yaratan Yüce Yaratıcı’ya yemin eylerim.
Şafaktan maksat; güneşin batmasından sonra batı ufkunda görülen bir kızarıklıktır. Veya bu kızartıyı takip eden beyazlıktır. Pek ince olduğundan dolayı kendisine böyle şafak adı verilmiştir. Allah (c.c.) âyette, bu vakte yemin etmektedir. Bu vakitte kılınan namaz, Kur’an lisânında “Nâşiete’l-Leyl” diye tâbir edilen namazdır. Zira bu vakit, gece saatlerinin ilkidir ve şu âyette zikrolunan anlardan biridir:
________________________
▪1094 Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr’d; Heysemî, Tergîb l, 297.
▪1095 lnş'ıkak: 84/16.
SAYFA ☆ 761 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاء اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى ﴿١٣٠﴾
(Resulum)Sen, onların söylediklerine sabret. Güneşin doğmasından önce de, batmasından önce de Rabbini övgü ile tesbih et;gecenin bir kısım saatleri ile gündüzün etrafında (iki ucunda) da tesbih et ki, hoşnutluğa eresin,'1096'
Ömer Nasuhi Bilmen bu âyetin tefsirinde şöyle diyor:
“Bu mübarek âyetler, Resül-i Ekrem’in sabır ile ve belirli vakitlerde namaz kılmakla ve kendi Ehl-i Beyt’ine de namaz ile emretmekle mükellef bulunduğunu bildiriyor.
(...) (Ve) Ey Yüce Peygamber! (Güneşin doğmasmdan evvel ve batmasından evvel Rabbine hamd ile tesbihte bulun) yani bu vakitlerde Cenab-ı Hakka hamd ederek; sabah, öğle ve ikindi namazlarını kıl (ve gece saatlerinde de tesbih et), yani akşam ile yatsı namazlarını da eda et. (Ve) özellikle (gündüzün etrafında da) öyle nefsin istirahate meyilli olduğu vakitlerde de nefsine hâkim olup öyle pek büyük meziyeti, fazileti içine alan sabah ve akşam namazlarını edâya devam eyle (tâ ki,)
Ey Yüce Sevgili (Sen hoşnut olasın) öyle bir ibadete muvaffakiyetle bir kalbî istirahate eresin, nefsin için razı olacağın tecellilere Allah katında kavuşasın. Hz.
Peygamber hakkında ne büyük bir müjde, bir İlâhî iltifat.”
Bir yoruma göre gecenin saatleriyle gündüzün etrafındaki tabirler ile nafile namazlara ait vakitlere işaret olunmuştur. Bu takdirde beyan buyurulan namazlardan maksat, beş vakit farz namazlar ile nafile namazlardan ibarettir.
Evvabin namazı şu âyetle kastolunmuştur:
تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ(١٦
___________________
▪1096 Taha: 20/ 130.
SAYFA ☆ 762 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR رزقناهم ينفقون (16
“Korkuyla ve umutla Rablerine yalvarmak üzere (ibadet ettikleri için) vücutları yataklardan uzak kalır ve kendilerine verdiğimiz rızıktan Allah yolunda harcarlar.”1097'
Ömer Nasuhi Bilmen bu âyetin tefsirinde diyor ki:
“Ve o mü’minler Öyle kimselerdir ki (yanları yataklarından uzaklaşır" yani geceleri kalkarlar, uykularinı terk ederler, teheccüd yani gece namazını kılarlar veyahut akşam ile yatsı namazı arasında salat-i evvabîn denilen nafile namazı kılmaya devam ederler.
(Ve Rab’lerine korku ve ümit ile duâ ederler) hem o Yüce Mabud’un azabından korkarlar, hem de O’nun rahmetini, şefkatini düşünerek ümitli bulunurlar. (Ve kendilerini rızıklandırdığırdigimiz şeylerden de) fakirlere, zayıflara ve diğer hayır yerlerine (infakta bulunurlar) israftan da, Cimrilikten de kaçınarak hak rızası için mallarını güzelce harcarlar, bu süretle de rızık verici ve Kerim olan Allah’a itimad ederek malî ibâdette bulunmaktan da geri durmazlar.
Bu âyet-i kerime ile de mü’minler üç seçkin vasıf ile övülmektedir. Bunların birincisi, geceleyin namaz kılmalarıdır. İkincisi de, Cenab-ı Hak’tan korku ve ümit üzere bulunmalarıdır. Üçüncüsü de, mallarından infakta bulunup durmalarıdır.
Hz. Enes, (r.a.), “Bu âyet-i kerime, bir Ensar topluluğu hakkında nazil olmuştur. Biz akşam namazmı edâ ederdik veya yatsı namazını da Peygamber aleyhisselam vesselâm ile beraber kılmadıkça hânelerimize gitmezdik’ demiştir ki.”
Said b. Cübeyr, Sevban’dan naklen, Resülullah Efendimizin (s.a.a.) şöyle buyurduğunu anlattı:
“Bir kimse cemaatle namaz kılınan bir mescidde, akşamla yatsı arası kendisini tutar ise, namaz ve Kur’an dışında bir konuşma yapmaz ise, cennette onun için iki saray yapmak Yüce Hakk’a gerekli olur. Her sarayın büyüklüğü yüz senelik yol ölçüsünde-
__________________________ ▪1097'Secde 32/16 SAYFA ☆ 763 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR dir. Onun için bu saraylarda ağaçlar diker ki, onların yemişinden yemeye tümden dünya halkını çağırsa hepsine de yeter.'1098 '
Enes'ten, akşam ile yatsı arasında uyuyan bir kimsenin durumu sorulduğunda şöyle demiştir:
“Sakın böyle bir uykuya dalma. Çünkü bu saat Allah Teâlâ’nın Secde süresinin 16. âyet-i celîlesinde kasdolanan saattir.”
انس فى قوله تعالى ( كانو ا قليلا من اليل مايهجعون ) قل كانوا يصلون المغرب والعشاء
Enes (ra)’dan:
O, “Gece pek az uyurlardı” '1099 ' meâlindeki âyeti şöyle yorumladı: “Onlar akşam ile yatsı arasında (nâfile) namazı kılarlardı.”'1100 '
ابو هريرة رفعه من صلى بعد المغرب ست ركعات لم يتكلم فيما بينهن بسوء عدلن له بعبادة ثنتى عشرة سنة
Ebü Hureyre’den:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Her kim akşamdan sonra aralarında kötü bir şey konuşmadan altı rekât kılarsa, bu rekâtlar on iki yıllık ibadete denk olur.”'1101 '
Habbab rivâyeti ile gelen hadis-i şerifte ise şöyle buyurulur: “Bu namazlar arsında kötü bir söz etmez ise. . .”
Denilmiştir ki: “Kılmması anlatılan namazın ilk iki rekâtında Kâfırün ve İhlas sürelerini okumalıdır, bu müstehabdır. Bu iki rekâtta biraz da acele etmelidir.”
______________________
▪1098 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, 5.835.
▪1099 Zâriyât: 51/17.
▪1100 Ebü Dâvud 1322; Muh. b. el-Müsennâ an Yahyâ b. Saîd ve İbn e. Adî an Saîd an Katâde an Enes senedi ile tahric etti.
▪1101 Tinnizî, No. 435; İbn Mâce, No. 1167, 1374; Taberânî, M. el-Evsat I, 47a; Ebü Ya’lâ Şehit Ali 275b; ibn Huzeyme, No. 1195; Ömer b. e. Has’am an Yahyâ b. c. Kesir an Ebî Seleme an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 764 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Bu iki rekât için şöyle denilmiştir: “Bunlar akşam namazı ilâ beraber yüce Allah’a yükselir.” Bu iki rekâttan sonrakileri istediği gibi kılar. Dilediği kadar uzatabilir. '1102' İbn Abbas yolu ile gelen bir rivâyette Peygamber Efendimiz(S.a.a.)’in şöyle buyurduğu anlatılmıştır: “Bir kimse akşam namazından sonra dört rekât namaz kılar ise ama hiç kimse ile konuşmadan, o kimsenin ameli İlliyyin zümresi arasına çıkar. Bu kimsenin elde ettiği sevap ise, Mescid-i Aksa’da Kadir gecesini ihya eden kimsenin sevabı kadardır. Bu namazı kılan kimse, ayrıca gece yarısına kadar ibadet etmiş gibi olur.”'1103' Tarık b. Şehab’a dayanarak, babasından naklen Ebu Nasr, Hz. Ebu Bekir’in şöyle dediğini anlatmıştır: Resülullah (s.a.a.) Efendimizin şöyle buyurduğunu dinledim: “Bir kimse akşam namazını kıldıktan sonra dört rekât daha kılar ise, bir hacdan sonra ikinci bir hac yapmış gibi sevap alır.” Resülullah (s.a.a.) Efendimize şöyle sordum: “Ya Resülallah, bir kimse altı rekât kılarsa nasıl olur?” Şöyle buyurdu: “Onun elli senelik günahı bağışlanır.'1104' ابو هريرة رفعه من صلی بعد المغرب ست ر کعات لم يتکلم فیما بينهن بسو ء عدلن له بعبادة سنتی عشر ة سنة Ebü Hureyre’den: Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Her kim akşamdan sonra aralarında kötü bir şey konuşmadan altı rekât kılarsa, bu rekâtlar on SAYFA ☆ 765 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR iki yıllık ibadete denk olur.”1105"
Habbab rivâyeti ile gelen hadis-i şerifte ise şöyle geçer: “Bu namazlar arsında kötü bir söz etmez ise.”
Abdullah b. Evfa, Resülullah (s.a.a.) Efendimizin şöyle buyurduğunu anlattı:
“Bir kimse akşamla yatsı arasında Secde süresi ile Mülk süresini okur ise, kıyamet günü geldiği zaman, yüzü mehtaplı gecedeki ay gibidir. 0 gecenin de hakkını veriş olur.” '1106'
Hakkında anlatılan rivâyetlerin geldiği namazlar, akşam namazını iki rekât sünneti dışmda olma ihtimali bulunduğu gibi, o iki rekâtla beraber olma ihtimali dahi vardır.
“1107”
- Ğufeyle namazı:
- Ehl-i Beyt fıkhında müstehab namazlardan biri de akşamla yatsı namazı arasında kılınan ğufeyle namazıdır.
- Ğufeyle namazında, birinci rekâtta Fatiha’dan sonra süre yerine şu âyet okunur:
وذَاالنُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادٰى فِي الظُّلُمَاتِ اَنْ لَٓا اِلٰهَ اِلَّٓا اَنْتَ سُبْحَانَكَۗ اِنّ۪ي كُنْتُ مِنَ الظَّالِم۪ينَۚ ﴿٨٧﴾
فَاسْتَجَبْنَا لَهُۙ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّۜ وَكَذٰلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِن۪ينَ
“Zünnün’u da (Yunus’u da zikret). O öfkeli bir halde geçip gitmişti; bizim kendisini asla sıkıştırmayacağımızı zannetmişti.Nihâyet karanlıklar içinde, Senden başka hiçbir ilah yoktur. Seni tenzih ederim. Gerçekten ben zalimlerden oldum! ’ diye niyaz etti. Bunun üzerine onun duasını kabul ettik ve onu kederden kurtardık.
_____________________
▪1105 Tirmizî, No. 435; İbn Mâce, No. 1167, 1374; Taberânî, M. el-Evsat I, 47a; Ebü Ya’lâ Şehit Ali 2751); İbn Huzeyme, No. 1195; Ömer b. c. Has’am an Yahyâ b. e. Kesir an Ebî Seleme an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahric ettiler.
▪1106 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, s.836. 1107 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,s.836.
SAYFA ☆ 766 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR İşte Biz mü’minleri böyle kurtarırız.” '1108'
İkinci rekâtta Fatiha’dan sonra süre yerine şu âyet okunur:
وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ
“Gaybın anahtarları Allah’ın yanındadır; onları O’ ndan başkası bilmez. O, karada ve denizde ne varsa bilir; O’nun ilmi dışında bir yaprak bile düşmez. O yerin karanlıkları içindeki tek bir taneyi dahi bilir. Yaş ve kuru ne varsa hepsi apaçık bir kitaptadır.”'1109'
Ve kunutunda da şu dua okunur:
“Allahumme innî es’eluke bi-mefatih-il ğeybilletî la ye’lemuha illa ente, en tuselliye ela Muhemmedin ve âl-i Muhammedin ve en tef’ ele bî keza ve keza/Allah’ım! Ben gaybın anahtarları -ki onları Senden başkası bilmez hakkına Senden Hz. Muhammed’e ve Ehl-i Beyti’ne rahmet etmeni ve benim şu şu hacetlerimi yerine getirmeni dilerim.”
“Allahümme ente veliyyu ni’metî vel-kâdiru ela telibetî, te’lemu hâcetî fe-es’eluke bi-hekki Muhammedin ve âl-i Muhammedin eleyhi ve eleyhimus-selâm, lemma kezeyteha lî/
“Allah’ım Sen veli nimetimsin, isteklerimi vermeye kâdirsin ve hacetimi bilirsin. O hâlde, Hazreti Muhamıned ve Ehl-i Bey’ti (hepsine Allah’ın selâmı olsun) hürmetine Senden hacetlerimi yerine getirmeni dilerim.”
- Gece/teheccüd namazı:
Yatsı namazından sonra daha uyumadan veya bir miktar uyuduktan sonra kılınan nafile namaza “gece namazı/salât-ı leyl” de-
_______________________
▪1108 Enbiya: 21/87,88.
▪1109 En’am: 6/59.
SAYFA ☆ 767 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR nir. Büyük sevabı olan bir ibadettir. Bir miktar uyuduktan sonra kalkılıp kılınırsa, “teheccüd” adını alır. Peygamber Efendimiz teheccüd namazına devam ederlerdi. Bu, gece namazı iki rekâttan sekiz rekâta kadardır. Her iki rekâtta bir selâm verilmesi daha faziletlidir.
Teheccüd ve gece namazının faziletini anlatan çok fazla sayıda hadis-i şerif mevcuttur:
وعن ابو هريرة رضىالله عنه قل قل رسول الله صلى الله عليه وسلم افضل الصيام بعد رمضان شهرالله المحرم و افضل الصلاة بعد صلاةالليل
Ebü Hureyre rivâyet etmiştir:
“Ramazan ayından sonraki oruçların efdali Allah’ın ay’ı olan Muharrem’de tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra en efdal namaz da geceleyin kılınan namazdır.” '1110 '
عمروابن عبسة قلت يارسول الله هل من ساعة اقرب الى الله تعالى من الاخرى قل نعم ان ان اقرب مايكون الرب من العبد حو فالليل الاخر فات استطعت ان تكون ممن يذكرالله فى ثلك الساعة فكن فان الصلاة محضورة بنحوه
Amr b. Abese (ra)’dan:
Dedim ki: “Ey Allah Resülü! Allah’a biri, diğerinden daha yakın olan bir saat var mıdır?”
“Evet, Rabbin kula en yakın olduğu vakit, gecenin son kısmının ortasıdır. Eğer o saatte Allah’ı zikreden kimselerden olmaya gücün
______________________
▪1110 Ahmed, II, 344, 329, 303, 342, 535; Ebü Dâvüd, I, 346; 11, 21 , 227, Müslim, siyâm No. 2023, s. 821; Ebü Dâvud, No. 2429; Tirmizî, No. 438, 740; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 6/1, 111, 206-7; İbn Mâce, No. 1742; İbn Huzeyme, No. 1134, 2076; İbn Hibbân, No. 2554, 3628; Beyhakî, 111, 4; IV, 200, 291; Humeyd b. Abdirrahman b. Avf an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahric ettiler.
...
SAYFA ☆ 768 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR yeterse ol! Çünkü namaz (o saatte) şâhitlidir.” "1111“
İmam Ali (k.v.) buyurmuştur: “Gecenin son üçte birinde kılınacak namaz dünya ve içindekilerden hayırlıdır. ” ”1112
İmam Rıza (a. s. ), babasından, o da ceddinden naklettiği üzere İmam Zeyn’ ül-Abidin’ e (a. s. ) şu soru soruldu: “Neden gece namazı kılanlar insanların en güzel yüzlü olanlarıdır?”
İmam Zeyn’ül-Abidin (a.s.) şöyle buyurdu: “Zira onlar Allah’a yakarışta bulunmuşlardır. Allah da onları kendi nuruyla nurlandırmıştır.” '1113'
سهل بن سعد قل جاء جبريل الى النبى صللى الله عليه وسلم فقال يامحمد عش ماشدت فانك ميت واعمل ماشدت فانك مجزىبه و احبب من شنت فانك مفارقة واعلم ان شرف المومن قيام الليل وعزه استغناوه عن الناس
Sehl b. Sa’d (r.a.)’ dan:
Cibrîl, Peygamber (s.a.a.)’e geldi ve şöyle dedi: “Ey Muhammed, dilediğin kadar yaşa! Sonunda öleceksin! İstediğini yap, sonunda mutlaka karşılığını göreceksin. Dilediğini sev, bir gün ondan ayrılacaksın. Şunu iyi bil ki, mü’minin şerefı gece namaza kalk
maktır. Izzeti ise, insanlardan istememek (onlara karşı müstağni davranmak)tır.”'1114'
آبو هريرة(إنّ الصّلوۃتنهى عَنِ الفحشا وَلۡمنكر )جاءرجل إلى النّبى سلّى الله عليه وسلم فكال إن فﻹنا يصلى بلليل فاِذا ابح سرق قال سينها مايقؤل ﻻۡحمد
________________________
▪1111 Müslim, müsâürîn 294, s. 569; İkrime b. Ammâr an Şeddâd Ebî Ammâr ve Yahyâ b.e. Kesif an Ebî Umâme an Amr b. Abese tarikiyle tahric etti. /▪1112 Zeyd, Müsned, 0.2,s.240. ▪1113 Şeyh Saduk, İmam Rıza’dan Hadis Pınarı, s.303. /▪1114 Taberânî’nin el-Mu’cemu’l-Evsat Heysemî Mecma’ 11, 252-3. Münzirî, isnâdı hakkında hasen hükmü vermiştir Tergîb 1, 431.
SAYFA ☆ 769 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR آبو هريرة(إنّ الصّلوۃتنهى
عَنِ الفحشا وَلۡمنكر )جاءرجل إلى النّبى سلّى الله عليه وسلم فكال إن فﻹنا يصلى بلليل فاِذا
ابح سرق قال سينها مايقؤل ﻻۡحمد
Ebû Hureyre’den:
“Namaz, hayâsızlıklardan ve münkerden alıkor” "1115" meâlindeki âyet hakkında şöyle dedi: “Bir adam Peygamber (s.a.a.)’e gelip, “Falan adam, gece namaz kılıyor, sabah hırsızlık yapıyor’ dedi. “Bir gün gelir
(namazda) söyledikleri onu hırsızlıktan alıkoı'” buyurdu.”'1116' أبن عباس رفعه اتانى الليالة ات من ربى فقل لى يامحمد قلت لبيك ربى وسعديك قل هل تدر ىفيم يختصم الاملا الأعلى قلت لا أعلم فوضع يده بين كتفى حتى وجدت بردهابين ثدي أو قل قى نحرى فعلمت مافى اسموات ومافىالأرض أو قل مابين المشرق والمغرب قل يامحمد اتدرى فيم يختصم الملاالاعلى قلت نعم فى الدرجة والكفارات ونقل الاقدام إلى الجماعات و اسباغ الوضوء فىالسبرات المكروهات وانتظار اصلاة بعد اصلاة ومن حافظ عليهن عاش بخير ومات بخير وكان من ذنوبه كيوم ولدته أمه قال يامحمد قلت لبيك وسعديك فقال ازا صليت فقل اللهم انى أسألك فعل الخير ات وترك المنكرات وحب المساكين وإذا أردت بعبادك فتنة فاقبضنى إليك غير مفتون قال والدر خات هوافشاء السلام وإعطاء الطعام والصلاة بالليل وناس نيام
İbn Abbâs (r.a)’dan: Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: Bu gece Rabbim tarafından biri gelip şöyle seslendi: “Ey Muhammed!”
________________
▪1115 Ankebut: 29/15.
▪116 Ahmed ve Bezzâr, Heyseınî, râvîlerinin sahîh ricâlinden olduğunu söylemiştir. Mecma’ 11.258. '
SAYFA ☆ 770 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR “Lebbeyk ve sa’deyk/Buyur, mutluluklar Senin olsun!” dedim. “Mele-i a’lâ’da bulunanlar ne hususta çekişirler bilir misin ?”
“Bilmiyorum!” dedim.
Bunun üzerine elini iki omuzum arasına koydu, hatta serinliğini iki göğsüm arasmda (ya da boynumda, dedi) hissettim. O anda gökteki ve yerdekilerin bilgisine ulaştım (ya da Meşrik ile Mağrib arasında bulunanları bildim, dedi).
Tekrar sordu: “Ey Muhammed! Mele-i a’lâ’dakiler ne hususta çekişirler bilir misin?”
“Evet; derecelerde, keffâretlerde, ayakların mescidlere gidişlerinde, zorluk ve güçlüklere rağmen güzel abdest alma hususlarında, namazdan sonra öbür namazı beklemede (çekişirler). Bu nedenle kim beş vakit namaza devam ederse hayır içinde yaşar, hayır içinde Ölür. Günahlarından annesinin doğurduğu gün gibi çıkar” dedim.
Yine sordu: “Ey Muhammed!”
“Lebbeyk ve sa’deyk/Buyur, mutluluklar senin olsun!” dedim. Şöyle dedi: “Namaz kıldığın zaman şöyle de: Allah’ım, Senden hayırları işlemeyi, bilinmeyen kötü şeyleri terk etmeyi, yoksulları sevmeyi dilerim! Kullarına bir fitne murad edersen, fitneye uğratmadan Beni kendine al!” Dedi ki: “Derece kazandıran hususlar selâmı yaymak, yemek yedirmek, herkes uyurken gece kalkıp namaz kılmaktır.” “1117”
ولابى دلودقال كانوايتذذفلون مابين المغرب والعشء يصلون وكان الحسن يقول قيام الليل
Ebü Dâvud: (Enes) dedi ki: “Akşamla yatsı arasında müslümanlar nâfıle namazı kılarlardı.” (Bu âyet bunun üzerine indi).
___________________
▪1117 Tirmizî, bu hadisi Abdürrezzâk an Ma’mer an Eyyüb an Ebî Kılâbe an İbn Abbâs No. 3233; ile Muh. b. Beşşâr an Muâz b. Hişâm an Ebîhî an Katâde an Ebî Kılâbe an Hâlid b. el-Leclâc an İbn Abbâs senedleriyle tahrîc etti.
SAYFA ☆ 771 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Hasan Basrî ise, bu âyeti gece (teheccüd) namazı ile tefsir etti. 1118
جابر رفعه ان فى الليل ساعة لا يوافقها رجل مسلم يسال الله خير امن امر الدنيا والاخرة الااطاه الله اياه وذلك كل الليل
Câbir (r.a.)’ dan:
Allah Resülü (s. a. a.) şöyle buyurdu: “Gecelerde bir saat vardır ki kim o saate rastlayıp da Allah’ tan bir şey isterse mutlaka Allah ona isteğini verir Bu isteği ister dünya ile ilgili olsun ister âhiretle fark etmez. Bu saat her gecededir. ”1119
وعن معاذ رضىالله عنه قل قلت يارسول الله اخبرنى بعمل يدخلنى الجنة ويباعدنى من النر قل لقد سالت عن عظيم وانه ليسير على من يسره الله تعالى عليه تعبد الله لا تشرك به شيءن وتقيم الصلاةوتوتى الزكاة تصوم رمضان وتحج البيت ان استطعت اليه سبيلا ثم قل الا ادلك على ابواب الخير الصوم جنة وصدقة تطفى الخطينة كما يطفى الماء النار وصلاة الرجل من جوف الليل شعار الصالحين ثم تلا تتجافى جنوبهم عن المضاجع حتى بلغ يعملون ثم قل الا اخبرك براس الامر وعموده وذروة سنامه قلت بلى يارسول الله قل راس الامر الاسلم وعموده الصلاة وذروةسنامه الجهاد...
Muâz b. Cebel (r.a.) şöyle demiştir:
“Ey Allah’ın Resülü! Beni Cennet’e götürecek, Cehennem’den uzaklaştıracak ameli bana bildir” dedim.
_____________________
▪1118 Ebü Dâvud 1321; Ebü Kâmil an Yezîd b. Zurey’ an Saîd an Katâde an Enes senedi ile tahric etti /▪1119 Müslim, müsâlirîn No. 166-7; iki ayrı tarikten olmaküzere Ebü Süfyân ve Ebü’ z-Zübeyr an Câbir asl-ı senedı ile tahric etti.
SAYFA ☆ 772 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Resül-i Ekrem, “Büyük bir şey sordun. Yine de o amel Allah’ın kolaylaştırdığı kimseye kolay gelir. Allah’a ibadet eder, O’na hiçbir şeyi ortak koşmaz, namazı kılar, zekâtı verirsin. Ramazan orucunu tutar, gücün yettiği takdirde haccedersin” buyurdu. Sonra buyurdu ki: “Sana hayır kapılarını göstereyim mi: Oruç, Cehennem’e karşı bir siperdir. Su, ateşi söndürdüğü gibi, sadaka da günahları söndürür (giderir). Kişinin gece namazı, sâlihlerin şiârıdır.” Sonra, “(Geceleyin namaz kılmak için) yataklarından kalkarlar, azabından korkarak rahmetinden ümitli olarak Rablerine dua ederler. Kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden de (hayra) harcarlar. Artık onlar için, yaptıklarına karşılık bir mükâfat olarak göz aydınlığından ne hazırlanıp saklandığını kimse bilmez”1120 meâlindeki âyet-i kerimeleri okudu.
Sonra, “İşin başı, en önemli tarafı nedir, sana bildireyim mi?” dedi.
“Evet, ya Resülallah” dedim.
“İşin başı İslâm’dır. Dinin direği namazdır. En yüce noktası da cihaddır” buyurdu. “1121
ومن اليل فتهجد به نافلتلك عسى ان يبعثك ربك مقاما محمودا
“Gecenin bir kısmında uyanarak, Sana mahsus bir nafıle olmak üzere namaz kıl.
(Böylece) Rabbinin, Seni, övgüye değer bir makama göndereceği umulur.”1122
وعنه (قم الليل نصفه) الاية نسختها الاية التى فيها (علم ان لن تحصوه فتاب عليكم فاقرواما تيسر من القران )
___________________
▪1120 Secde: 16,17.
▪1121 Bu hadisi Tirmizî, No. 2616; İbn Mâce 3973 tahrîc ettiler. Asl-ı senedi şöyledir: Ma’mer an Asım b. Ebi’n-Nücüd an Şakîk Ebî Vâil an Muâz. /▪1122 İsra: 17/79.
SAYFA ☆ 773 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ان ناشة الليل) اوله يقول هو اجدر ان تحصوامافرض( اللهعليكم من قيام الليل وذلك ان الانسان اذا نام يدر متى يستيقظ وقوله ( واقوم قيلا) يقول هو اجدر ان يفقه فى القران وفولع (ان لك فىلنهار سبحا طويلا) يقول اغاطويلا İbn Abbâs (ra)’dan:
“Gecenin yarısında, istersen ondan biraz sonra, istersen biraz önce, bir müddet için kalk ve ağır ağır Kur’ân oku!” “1123 meâlindeki âyeti ondan sonra gelen, “O, sizin buna güç yetiremeyeceğinizi bildiği için size karşı (kolaylığa) döndü. Artık Kur’ân’dan kolay geleni okuyunuz”1124 âyeti neshetti.
Aynı sürenin 6. âyetinde geçen “nâşietu’l-leyl/gece kalkışı” gecenin başıdır.
İbn Abbâs diyor ki: “Gecenin başında kalkmak, gece namazı olarak Allah’ın size farz kıldığı ibadeti yerine getirmenize daha elverişlidir. Çünkü insan uyuduğu zaman, ne zaman kalkacağını bilemez.”
“Ekvemu kiylâ” (okumak daha elverişlidir) Kur’ân ’ı anlamak demektir.
İbn Abbâs, Cenâb-ı Hakk’ın, “Gündüzleyin seni uzun uzun alıkOyacak işler var”1125 meâlindeki âyetini ise, “Kur’ân okumaktan Çokça uzak kalmak” şeklinde anlamıştır. 1126
بلال وابو امامة رفعاه عليكم يقيام الليل فانه من داب الصلحين
_____________________
▪1123 - Müzzemmil: 73/1-4.
▪1124 - Müzzemmil: 73/20.
▪1125 - Müzzemmil: 73/7.
▪1126 - Ebü Dâvud 1304; Ah. b. Muh. el-Mervezî an Ali b. Hüseyn an Ebîhî an Yezîd en-Nahvî an İkrime an İbn Abbâs senedi ile tahrîc etti.
SAYFA ☆ 774 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR قبلكم وان قيام الليل قربة الى الله تعالى ومنهاة عن الاثام وتكفير اسيءات ومطر دة الداء عن الجسد
Bilâl ve Ebü Ümâme radiyallahu anhumâ’dan:
Allah Resülü (s. a. a.) şöyle buyurdu: “ Gece namazı kılmalısınız. Çünkü bu, sizden önceki sâlihlerin âdetidir. Zira gece namazı kişiyi Allah’a yaklaştırır, günahlardan alıkoyar, kötülüklere keffâret olur ve bedenden
hastalıkları giderir. ”1127
Hz. Hasan da, “Gece namazına kalkmaktan ve sadaka vermekten daha değerli bir ibadet bilmiyorum ’derdi.
Bir gece kendisine, “Gece ibadet edenlerin yüzlerinin güzel ve parlak olmasının sebebi nedir?” diye sordular, şöyle cevap verdi: “Çünkü onlar Rahman ile başbaşa kaldılar, o da onlara kendi nurundan lutfetti.”1128
Abdullah b. Selâm (r. a. ) rivâyet etmiştir:
وعن عبدالله بن سلام رضىالله عنه ان النبى صلى الله عليه وسلم قل ايهاالناس افشواالسلام واطعمو ا اطعمو ا الطعام وصلوا بالليل و الناس نيام تدخلو ا الجنة بسلام
Peygamberimiz buyuruyor ki: “Ey insanlar! Selâm veriniz, yemek yediriniz, insanlar uyurken geceleyin namaz kılınız. (Eğer böyle yaparsanız) Selâmetle Cennet’e girersiniz.” “1129
ابن عمرو بن العاص رفعه من قام بعشر ايات لم يكتب من الغفلين ومن قام بصاءة اية كتب من القانتين ومن قام بالف اية كتب من المنطرين
_______________________
▪1127 Tirmizî, No. 3549; Ahmed b Menî’ an Ebî’ nNasr an Bekr b. Huneys an Muh. el -Kuraşî an REbî’ a b Yezîd an Ebî İdris elHavlânî an Bilâl senedi ile tahrîc etti.
▪1128 Nevevi, Riyazü’ s-Salihin. ▪1129 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Tirmizi’den.
SAYFA ☆ 775 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR İbn Amr b. el-As (r.a.)’dan:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Kim on âyet okuyarak (gece) namaz(ı) kılarsa, gâfıllerden yazılmaz. Kim yüz âyetle kılarsa, kânitlerden (çokça dua edip yakaranlardan) yazılır. Kim bin âyetle kılarsa, mukantarînden (büyük ecir kazananlardan) yazılır.”1130
عبدالله بن حبش أن النبى صلى الله عليه وسلم سئل أي إلا عمل أفضل قل طول القلم
Abdullah b. Habeşî (ra)’dan:
Peygamber (s.a.a.)’e, “Hangi amel üstündür?” diye sordular.
Şöyle buyurdu: “Kıyâmda uzun durularak yapılan (ibadet). ”1131
المغيرة بن شعبة قال قام النبى صلى الله عليه وسلم حتى تورنت قدماه فقيل له وقد غفر الله لك ماتقدم من ذنبك وما تأخر قل أفلا أحب أن أكون عبدا شكرا
Muğire b. Şu’be (ra)’dan:
Peygamber (s.a.a.) ayakları şişinceye kadar gece namazı kıldı.
O’na denildi ki: “Allah Senin geçmiş ve gelecek günahlarını bağışlamıştır.”
“Allah’ın en çok şükreden kulu olmayayım mı?” buyurdu. “1132
ولهما عن عءشة نحوه وفيه قالت فلما بدن وكثر لحمه صلى جالسا فإذا از أدان يركع قام فقر إثم ركع
___________________
▪1130 Ebü Dâvud, No. 1398; İbn Huzeyme, No. 1144; İbn Hibbân, No. 2563; İbn Vehb an Amr b. eI-Hâris an Ebî Seviyye an İbn Hucayre an İbn Amr b. el-As asl-ı senedi ile tahric ettiler. /▪1131 Ebü Dâvud, No. 1325, 1449; Ahmed b. Hanbel an Haccâc an İbn Cüreyc an Osmân b. e. Süleymân an Ali el-Ezdî an Ubeyd b. Umeyr an Abdillah b. Hubşî senedi ile tahric etmiştir./▪1132 Buhâri, Teheccüd 6, II, 44; tefsîr Feth 2/1, VI, 44; rikâk 20/2, VII, 183; Müslim, sıfâtu’l- münâükun 79-81, 8. 2171-2; Tirmizî, No. 412; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 17, III, 219; İbn Mâce Ona. 1419; Ziyâd b. Ilâka ani’l-Muğire asl-ı senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 776 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Buhârî ile Müslim’in, Aişe’den benzeri rivâyetleri bulunmaktadır; onda şöyle geçer: “Yaşı ilerleyip de şişmanlayınca, namazı oturarak kılardı. Rükü edeceği zaman kalkar, okur, sonra rüküa varırdı. ”1133 .
وعن ابو هريرة رضىالله عنه قل رسول الله صلى الله عليه وسلم رحم الله رجلا قام من الليل فصلى وايقظ امرأته فإن أبت نضح فى وجهها الماء رحم الله أمرا قامت من الليل فصلت وايقظت زوجها فإن ابى نضحت فى وجهه الماء
أبو هريرة رفعه رحم الله رجلا قام من الليل فصلى وايقظ امرأته فإن أبت نضح فى وجهها الماء رحم الله امرأة قامت من الليل فصلت وايقظت زوجها فإن أبى نضحت فى وجهه الماء
Ebü Hureyre’den:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “Gece namaz kılan, karısını da uyandıran, uyarırnadığı takdirde yüzüne su serpip (uyandıran) kişiyi Allah esirgesin. Gece namaz kılan, kocasını uyandıran, uyan
madığı zaman yüzüne su serpip uyandıran kadmı da Allah esirgeSin.” 1134
وعن على رضي الله عنه ان النبى صل الله عليه وسلم طرقة وفاطمة ليلا فقل الا تصليان
___________________
▪1133 Mâlik, Salâtu’l-cemâ’at No. 23, s. 138; Şâfiî Sünen s. 9; Ahmed, VI, 178; Buhârî, taksîru’sSalât 20, II, 41; Müslim, müsâfırîn No. 112, s. 504; Ebü Dâvud, No. 954; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 18, III, 220; Beyhakî, II, 308; 490; Mâlik, an Abdillah b. Yezîd ve Ebî’n-Nadr an Ebî Seleme an Aişe asl-ı senedi ile tahric ettiler. /▪1134 Ahmed, II, 250, 436; Ebü Dâvud, No. 1308, 1450; Nesâî, kıyâmu’l-leyl S, HI, 205; İbn Mâce, No. 1336; İbn Huzeyme, N0. 1148; İbn Hibbân, No. 2558; el-Hâkim, I, 309; Beyhakî, II, 501; Muh. b. Aclân ani’l-Ka’kâ’ b. Hakîm an Ebî Sâlih an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahric ettiler.
SAYFA ☆ 777 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Hz. Ali’den (r.a.) rivayetle:
Allah’ ın Resülü, gecenin bir vaktinde Hz.Ali ile Fatıma’ya gelip,
(Telıeccüd) namazlarınızı kılmayacak mısınız?” buyurmuş “ tur. 1135
عاءشة سئلت اى الناس كان أحب إلى النبى صلى الله عليه وسلم قالت فاطمه قبل من الرجال قالت زوجها أن كان ما علمت صوامع قواما
Aişe (r.anha)’dan:
Aişe ye, “Peygamber (s.a.a.) insanlar arasında en çok kimi sever?” dıye sordular.
“Fâtıma’yı” dedi. “Ya erkeklerden?”
“Onun kocasını. .. Bildiğim kadarıyla o, çok oruç tutan ve çok gece namazı kılan bir kişidir.”1136"
İmam’ın dostlarından Abdurrahman der ki:
“İmam Sâdık, gecenin son saatlerinde Allah’a münacaat etmek için kalkar ev halkının duyması için sesini yükseleterek şöyle derdi: Allah’ım, Kıyametin kahredici korkusuna karşı bana yardımcı ol, kabrin darlığını bana genişlet. Ölümden önceki ve sonraki hayırlarla beni rızıklandır.”1137"
وعن ابو هريرة رضىالله عنه ان رسول الله صلى الله عليه وسلم قال يعقد الشيطان على قافية رأس احدكم اذا هو نام ثلاث
________________________ ▪1135 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Buhari ve Müslim’den. /▪1136 Tirmizî, 3886; İbr. b. Saîd an Yahyâ b. Saîd an İsm. b. e. Hâlid an Kays b. e. Hâzım an Amr b' el-As senedi ile tahrîc etti. /▪1137 Usul-i Kali, c.2, s. 538.
SAYFA ☆ 778 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR عقد بضرب على كل عقدة عليك ليل طويل فارقد
فإن استيقظ فذكر الله تعالى انحلت عقدة فإن توضأ انخلت عقدة صلى انخلت عقده كلهما فأصبح نشيطا طيب النفس والا أصبح خبثث النفس كسلان
Ebü Hureyre’den:
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu:
“Biriniz uyuduğu zaman şeytan, başının ense kısmına üç düğüm atar. Her düğüme de, “Üzerine uzun bir gece olsun (uyu!)’ der. Uyanıp daAllah’ın adım andığı zaman, düğümlerin biri çözülür, abdest aldığında ikincisi çözülür, namaz kıldığmda ise düğümlerin hepsi çözülür. Böylece sabahleyin dinç ve neşeli olarak kalkar. Aksi halde (yani bunları yapmazsa) tembel Ve morali bozuk olarak kalkar.”1138
ابن مسعود ذكر عند النبى صلى الله عليه وسلم رجل فقيل ماز ال ناءما حتى أصبح مقام إلى اصلاة فقال ذلك رجل بال الشيطان فى ادنه
İbn Mes’üd (ra)’dan:
Peygamber (s.a.a.)’in yanında sabaha kadar devamlı uyuyup namaza kalkmayan bir kişiden söz edildi. Şöyle buyurdu: “O, şeytanın kulağına işediği bir adamdır.”1139"
Hasan Basri diyor ki: “Bir insanın gece ibadetinden mahrum kalması, isyanından dolayıdır.”1140"
Fudayl diyor ki: “Gündüz orucu ve gece ibadetine üşenenler,
_____________________
▪1138 Mâlik, Salâtu’l-leyl No. 95, s. 176; Buhârî, Teheccüd 12, II, 46; Ebü Dâvud, No. 1306; İbn Hibbân, No. 2544; Beyhakî, II, 501; Mâlik, an Ebî’z-Zinâd ani’l-A’rec an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahric ettiler.
▪1139 Ahmed, I, 374, 427; Buhârî, Teheccüd 13, II, 47; Müslim, müsâfırîn No. 205, s. 537; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 5/2, III, 204; İbn Mâce, No. 1330; İbn Huzeyme, No. 1130; Beyhakî, III, 15; Mansür b. el-Mu’temir an Ebî Vâil an Ibn Mes’ud asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
▪1140 Nevevi, Riyazü’s-Salihin.
SAYFA ☆ 779 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR hayırdan mahrum ve hatalı kimseler olduklarını bilmelidirler.”1141
عاءشة رفعته مأمن أمرىء تكون له صلاة بايل فيغلب عليها نومالاكتب له آجر صلاته وكان نومه عليه صدقة
Allah Resülü (s.a.a.) şöyle buyurdu: “(Her) gece namaza kalkıp da (bir keresinde) uykuya yenik düşerek uyuyakalan adama (kılamadığı) o namazın ecri yazılır, üstelik uykusu da onun için verilmiş bir sadaka olur.”1142"
مسروق سألت عاءشة أي العمل كان أحب إلى سول الله صلى الله عليه وسلم قالت الداءم قلت فأي حين كان يقوم من اليل قالت كان يقوم اذا سمع الصارخ
Mesrük (ra)’dan:
Aişe’ye, “Allah Resülü (s.a.a.)’in en çok sevdiği amel hangisiydi?” diye sorunca şu cevabı verdi: “Devamlı yapılan.”
“Gece namaza ne zaman kalkardı?” diye sorduğumda, “Horoz sesini duyunca” diye cevap verdi. “1143"
أبو هريرة رفعه أفضل الصيام بعد رمضان شهرالله المحرم وأفضل الصلاة بعد الفريضة صلاةلليل
_______________________
▪1141 Nevevi, Riyazü’s-Salihin.
▪1142 Mâlik, Salâtu’l-leyl 1, s. 117; Tayâlisî No. 1527; Ahmed, Vl, 64, 72; Ebü Dâvud, No. 1314; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 63/ 1, III, 258; Muh. b. el-Münkedir an Saîd b. Cübeyr an Aişe asl-ı senedi ile tahric ettiler.
▪1143 Tayâlisî No. 1407; Ahmed, Vl, 94, 110, 147, 203, 279; Buhârî, Teheccüd 7, II, 44; rikât 18, Vll, 181; Müslim, müsâfırîn No. 131, s. 511; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 8, III, 208; Ebü Dâvud, No. 1317; İbn Hibbân, No. 2435; Beyhakî, 111, 3, 4, 17; Eş’as b. ebi’ş-Şa’sâ’ an Ebîhî an Mesrük an Aişe asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.
SAYFA ☆ 780 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR وعنها النبى صلى الله عليه وسلم كان ينام اول الليل ويقوم آخره فيصلى
Hz. Aişe (r.a.) şöyle demiştir:
“Allah’ın Resülü, gecenin başlangıcında uyur, sonunda ise kalkıp namaz kılardı. ”1144"
وعن عاءشة رضىالله عنها قلت كان رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا فاتته الصلاة من الليل من وجع أو غيره صلى من النهر ثنتى عشرة ركعة
Hz. Aişe (r.a.) şöyle demiştir:
“Allahın Resülü, ağrı veya başka bir sebepten ötürü, gece namazını kılmadığı zaman, gündüzün on iki rekât namaz kılardı.”1145"
عن أبو هريرة رضي الله عنه عن النبى صلى الله عليه وسلم قال لا تخصو الليلةالجمعة بقيام ومن بين الليالى ولا تخصوا يوم الخمعة بصيام من بين الأيام إلا أن يكون فى صوم يصومه أحدكم
Ebü Hureyre Rivâyet etmiştir:
“Namaz kılmak için sâdece Cuma gecesini tahsis etmeyin. Oruç
tutmak için de yalnız Cuma gününü seçmeyiniz. Ancak tuttuğunuz oruç Cuma’ya rastlarsa bunda bir sakınca yoktur.”1146 "
Hasan b. Salih, cariyesini birisine sattı. Gece olunca cariye yeni
______________________
▪1144 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Buhari ve Müslim’den. /▪1145 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Müslim’den. /▪1146 Nevevi, Riyazü’s-Salihin, Müslim’den.
SAYFA ☆ 781 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR gittiği ev halkına, “Haydi namaza” diye seslendi. Ev halkı, “Ne o, sabah mı oldu?” dediler.
Cariye, “Siz, farzdan başka gece namazı kılmaz mısınız?” diye sordu;
Onlar, “Hayır,” dediler.
Sabah olunca cariye, eski efendisi Hasan b. Salih’in yanına dönerek,
“Beni sattığın kimseler, farzdan başka namaz kılmıyorlar.
Ben bunların yanında duramam, beni geri al” dedi. O da cariyeyi geri aldı. “1147"
İmam Ali’den rivâyet olunan Nehcü’l-Belaga ve Ğurar el-Hikem’den alınma hikrnetlerden bazıları şöyledir:
“Gece ibadeti mü’minin nurudur.”
“Gece namazı kılanın yüzü gündüz güzel görünür.”
“Geceleri namaz kılmakla kalbini aydınlat.”
“Allah’ın itaati yolunda gece uyanık kalmak, Allah dostlarının baharı ve kutlu insanların gül bahçesidir.”
Ebu Bâsir, İmam Ca’fer-i Sâdık’tan şöyle nakletmiştir:
“Bizim taraftarımız takva ve çaba ehlidir. Vefa ve emanet ehlidir, zühd ve ibadet ehlidir, gece ve gündüz boyu (farz ve nafıleden oluşan) 51 rekât namaz ehlidir. Onlar gece ibadet eder, gündüzleri oruç tutarlar. Mallarının zekâtını verir ve Beytullah’ın haccını yerine getirirler. Ve her haramdan kaçınırlar.” “1148
İmam Zeynelabidin (a.s) ’ın Sahife-i Seccadiye’de yer alan dualarından biri de, gece namazlarından sonra Allah’a uzun uzun yaptığı yalvarışıdır:
“Allah’ım! Ey hükümranlığı ebedi ve sürekli olan; ey ordusuz
_______________________
▪1147 -Nevevi, Riyazü’s-Salihin.
▪1148 -Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Ali 3.155; Fezaliü’ş-Şia s. 44; Biharü’l-Envar, c. 68, s. 167; Müstedrekü’l-Vesail, c. 11, s. 271.
SAYFA ☆ 782 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ve yardımcısız güçlü ve kudretli olan Sultan; ey günlerin, ayların, yılların ve asırların geçmesine rağmen izzeti bâki olan! Saltanatın o kadar güçlü ki, ne ilki vardır, ne de sonu. Hükümranlığın o kadar yüce ki, kimse onun sonuna ulaşamaz ve niteleyenler onun en aşağı mertebesini bile niteleyemezler.
Sıfatlar Sende kaybolmuştur, nitelikler yüceliğine dayanamayıp dağılmıştır.
(. . .) Allah’ım! Şu fenâ evinde, denklerimin huzurunda, affınla kötülüklerimi örttüğün, lutfunla beni rüsvâ etmediğin gibi, bekâ evinde de mukarreb melekler, mükerrem resuller, şehitler, şahitler ve sâlihlerden oluşan tanıkların durdukları yerlerde, kötülüklerimi gizlemeye çalıştığım komşuların, gizlide yaptıklarımı bilmelerinden şiddetle kaçındığım akrabalarımın huzurunda beni rüsvâ etme.
Allah’ım, onların kötülüklerimi örteceğine güvenmedim fakat Senin bağışlayacağına güvendim. Çünkü, güvenilmeye en layık olan, kendisinden bir şey istenilenlerin en eli açık olanı, merhameti umulanların en şefkatlisi Sensin. O halde, bana merhamet eyle.
(. . .) Allah’ım! Sana isyan edene karşı katılığının göstergesi olan ve hoşnutluğundan yüz çevireni kendisiyle tehdit ettiğin, aydınlığı karanlık, kolayı acıklı ve uzağı yakın olan ateşten Sana sığınırım.
(Allah’ım) bir kısmı bir kısmını yutan, bir kısmı bir kısmına saldıran ateşten; kemikleri çürüten, ehline kaynar su içiren, kendisine yalvarana acımayan, kendisinden şefkat dileyene merhamet etmeyen, kendisine boyun eğip teslim olana azabını hafifletmeye gücü yetmeyen, oturanlarını sahip olduğu acıklı ve şiddetli azabının en yakıcısıyla karşılayan ateşten Sana sığınırım.
(...) Allah’ım! Muhammed (s.a.v.) ve âline salat eyle ve bol rahmetinle beni ondan koru; güzel affınla sürçmelerimi bağışla ve beni hor kılma; ey güven verenlerin en iyisi.” “1149"
_________________________
▪1149 İmam Zeynelâbidin, Sahife-i Seccadiye, Gece namazının ardından okuduğu duası.
SAYFA ☆ 783 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR İmam Rıza (a.ş.) şöyle buyurdu: “Hasta veya yolcu için neden gece namazının, gecenin ilk vaktinde (erken) kılınması câizdir, diye sorulacak olursa, şöyle cevap verilir: Uğraşı, zaaflığı ve âcizliğinden dolayıdır (bu durumda nasıl namazı yerine getirebilir). Hasta, istirahat döneminde dinlenmeye ihtiyaç duyar. Yolcu ise, yolculuk, vesile ve yoluyla meşguldür.”1150"
-Tesbih namazı:
Hz. Fâtıma (a.s.), Hz. Peygambere (s.a.v.) hâlini anlatıp, O’ndan bir cariye isteyince, Resülullah (s.a.v.) ağladı ve şöyle dedi: “Ey Fâtıma! Beni hak ile gönderen Allah’a yemin ederim ki, şu anda mescidde yiyecek yemekleri ve giyecek elbiseleri olmayan dört yüz tane adam bulunuyor. Eğer bir şeyden endişe etmeseydim, istediğini verirdim.
Ey Fâtıma! Sevabın senden ayrılıp cariyeye gitmesini istemiyorum. Ali b. Ebi Tâlib’in kıyamet günü, hakkını senden talep ederek Allah huzurunda senden davacı olmasından korkuyorum.”
Sonra Peygamberimiz (sav), F âtıma’ya (a.s.) tesbih namazını/ duasını öğretti. Bunun üzerine Hz. F âtıma’ya, Emirü’l-Mü’minîn Ali (a.s.) şöyle der: “Sen Resülullah’tan dünya malını istemek için gittin, Allah bize ahiret sevabı verdi.”1151"
ابن عباس عن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال للعباس ي ياعبأس ياعماه إلا اعطيقدك إلا امنحك إلا اخى اجيث الا افعل بك عشر خصال إذا أنت فعلت ذلك غفرالله لك ذنبك اوله حره فديمه و حديثه خطاه وعمده صغيره وكبيره سره وعلانيته عشر
خصال فى تصلى أربع ركعات تقر افى كل ركعة فاتحة الكتاب وسورة فإذا فرغت من القراءة فى أول ركعة وانت قاءم قلت سبحان الله والحمدلله ولا إله إلا الله والله اكبر خمس عشرةمرة ثم تركع فتقولها وانتركع عشرا ثم ترفع راسك من الركوع اسك من السجو فتقولها عشر افذلك خمس وسبعون فى كلى ركعة تفعل ذلك فى أربع ركعات أن اسطعت أن تصليها فى كلى يوم مرة فافعل فإن لم تفعل ففى كل جمعة مرة فإن لم تفعل ففى كل شهر مرة فإن لم تفعل ففى كل سنة مرة فإن لم تفعل ففى عمرك مرة
İbn Abbâs (ra)’dan:
__________________________
▪1150 Prof.Dr. Haydar Baş, İmam Rıza, s.34./▪1151- Biharü’l-Envar, c. 43, s. 85.
SAYFA ☆ 784 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR Peygamber (s.a.a.), Abbâs’a buyurdu ki: “Ey Abbâs, ey amcam! Sana vermeyeyim mi, sana lutufta bulunmayayım mı? Seni ödüllendirmeyeyim mi? Sana on haslet sunmayayım mı?
Eğer bunları (hasletleri) yaparsan, Allah senin önceki, sonraki, eskisi, yenisi dahil bütün günahlarını bağışlar. Ayrıca hatâ ile, kasden yaptıklarını, küçük-büyük gizli ve açık olarak işlediğin günahları da bağışlar. O, on haslet şunlardır: Dört rekât namaz kılarsın, her rekâtında bir Fâtiha ve bir de süre okursun. Birinci rekâtta okumayı bitirip de henüz ayaktayken on beş kere şunu dersin: “Sübhanallâhi ve’l-hamdülillâhi ve lâ ilâhe illallâhü vellahü ekber.” Sonra rüküa varırsın, rüküda da aynısını on kere söylersin. Sonra başını rüküdan kaldırdığında aynısını on kere söylersin. Sonra secdeye varırsın. Secdede iken on kere söylersin. Secdeden başını kaldırdığında da on kere söylersin. Sonra tekrar secdeye gittiğinde on kere söylersin. Sonra secdeden başını kaldırdığında on kere söylersin
SAYFA ☆ 785 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR ki, böylece yekün olarak her rckâtta yetmiş beş kere yapar. Bunu dört rekâtta da yaparsın. Gücün yeterse bu namazı her gün bir kere kıl, kılamazsan haftada bir kıl, haftada bir kılamazsan ayda bir kıl. Ayda bir kılamazsan yılda bir kıl, yılda bir kılamazsan ömründe bir kıl "1152"
Bir başka rivâyette, bu tesbih namazında okunacak Kur’an şöyle anlatılmıştır:
Birinci rekâtta Fatiha süresinden sonra A’la süresini okumalıdır. İkinci rekâtta Fatiha süresinden sonra Zilzal süresini okumalıdır.
Üçüncü rekâtta Fatiha süresinden sonra Kâfırün süresini okumalıdır.
Dördüncü rekâtta, Fatiha süresinden sonra İhlas süresini okumalıdır"1153"
Peygamber Efendimiz (s.a.a.)’in bir başka hadis-i şerifınde bu namazı Amr b. As’a anlatmıştır. Onun rivâyetinde de ayakta şu mânâ vardır: “On kere ziyade tesbih okunması.”
Ondan başkası tarafından anlatılan rivâyetlerde bu mânâ yoktur, Bazı lafızlarda o tesbihlerin üç yüz tesbih olduğu anlatılmıştır."1154"
Tesbih namazının kılınışı:
Bu namaz, her rekâtında yetmiş beş defa “Sübhanallahi velhamdülillâhi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” diye tekbir alınan dört rekâtlı bir namazdır. Allah rızası için nafile namaza niyet edilerek “Allahüekber” diye namaza başlanır. Sübhaneke’den sonra on beş kere “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” okunur. Sonra Eüzü Besmele çekilerek Fatiha ile bir süre daha okunur. Arkasından tekrar on defa “Sübhanallahi velhamdülilla-
________________________
▪1152 Ebü Dâvud, No. 1297; İbn Mâce, No. 1387; Taberânî, No. 11622; İbn Huzeyme, No. 1216;
el-Hikem, 1, 318-9; Beyhakî, III, 51; Müsâ b. Abdilazîz ani’l-Hakem an İkrime an İbn Abbâs asl-ı Senedi ile tahric ettiler./▪1153 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, s. 1010. /▪1154 Gavs’ül-Azam Abdulkadir Geylani, Gunyet’üt-Talibin,, s. 1010. SAYFA ☆ 785 ☆ NÂFİLE NAMAZLAR hi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” tekbiri okunur. Sonra rükfıa varılıp rükü tesbihlerinden sonra yine on defa “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” okunarak rükîıdan (Semi’allahü limen hamideh, Rebbena ve lekelhamd denilerek) kalkılır. Bu kıyam halinde de on defa “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” okunur. Ondan sonra secdeye varılıp secde tesbihleri yapıldıktan sonra yine on defa “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” okunur. Secdeden tekbir ile kalkılır ve celse halinde yine on defa “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” okunur. İkinci secdeye tekbir ile varılıp üç defa yine secde tesbihleri yapıldıktan sonra on defa “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahüekber” okunur. Böylece namaz tekbirlerinden fazla olarak alınan tekbirlerin toplamı yetmiş beş olur. Bu birinci rekâttan sonra ikinci rekâte kalkılır ve yine önce on beş defa “Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vllahüekber” okunur. Sonra birinci rekâtta yapıldığı şekilde kılınarak ka’de (son oturuş) yapılır.Tahiyyat ile Salâvatlar okunur ve selâm verilir.Her iki rekâtta yapılan bu tesbihlerin toplamı yüz elli olur. Bundan sonra selâm verilip aynı şekilde iki rekât daha kılınır. Böylece dört rekâtta yapılan tesbihlerin sayısı üç yüz olur.
Bu tesbih namazında yanılma olsa, yapılacak sehiv secdelerinde bu tekbirler getirilmez.
▪ İstihare namazı:
انس رفعه ماخاب من استخار ولا ندم من استشار ولا عال من اقتصاد
Enes (ra)’dan:
|
